Nieuws

Hoe Johan (47) zijn groentewinkel in Kampen veranderde in een miljoenenbedrijf: “We maken megastappen”

10 april 2023, 07:30 • 6 minuten leestijd

Johan van Marle en zijn vrouw Miranda leiden samen miljoenenbedrijf Uitgekookt © RTV Oost

Hij nam van zijn ouders de groentewinkel in het centrum van Kampen over, en veranderde het familiebedrijf in een onderneming met 300 werknemers en een omzet van tientallen miljoenen. Een groei bereikt in vooral de laatste paar jaar. En nu, marktleider in Nederland op het gebied van kant-en-klare maaltijden. Hoe Johan van Marle zich ontwikkelde van groenteboer tot ceo van Uitgekookt. “Dit is een soort topsport in ondernemen."

Het verhaal start in 1830. Zijn overgrootouders beginnen met aardappels en groenten telen in Kampen. Vervolgens gaat het naar verkoop langs de deur, een groentewinkel in het oude centrum van de Hanzestad, inblikken van het voedsel en het panklaar en gesneden aanbieden van groenten. Steeds vooroplopend, maar relatief kleinschalig: veel producten uit de omgeving, voor de mensen in de omgeving. Tot Johan van Marle (47), de zesde generatie, op zijn 23ste de zaak van zijn ouders overneemt.

"De winkel van mijn ouders, dat vond ik supermooi. Zelf verbouwde groenten, het ging echt met de seizoenen mee. Dat intrigeerde mij. Maar ik had mezelf voorgenomen om niet tot mijn 65ste in een winkeltje te staan. Dat past niet bij mij. Vind ik niet leuk, ga ik niet doen."

Als groenteman wil hij zich dan ook onderscheiden. In de zaak komt een open keuken, waar een chef verse maaltijden bereidt voor de verkoop. Dat loopt goed, de vraag naar bezorging volgt automatisch. Het aanbod volgt snel. Eerst alleen in Kampen, vervolgens rijden de maaltijden ook naar omliggende steden en dorpen. En ondertussen begint naast de winkel en bezorging ook een derde tak te lopen: catering voor evenementen. Niet zonder succes.

Tijdens corona stopten we met event catering, dat was moeilijk. We waren er zeer succesvol mee

Johan van Marle, eigenaar Uitgekookt

"Daar waren we zeer succesvol mee, we groeiden uit tot een grote speler in de regio. Hartstikke leuk. Maar tijdens corona viel alles weg, en hebben we de keuze gemaakt om daar helemaal mee te stoppen. Dat was moeilijk, ging mij echt aan het hart. Maar gelijktijdig schoot de maaltijdbezorging omhoog. Ik voelde dat we de keuze moesten maken. Focussen op één tak. Dan kom je verder, kan je processen afpellen: dit kan beter, dat kan beter. Anders is er te veel afleiding."

In 2018 verkoopt hij de groentewinkel al aan de bedrijfsleider. En dus gaat vanaf 2020 alle aandacht uit naar Uitgekookt (de naam Van Marle verdween, net als opvolger De Culinaire Groenteman, van de gevel).

Nu vertelt de zesde generatie Van Marle zijn verhaal vanuit het enorme bedrijfspand in IJsselmuiden, waar 300 medewerkers ervoor zorgen dat dagelijks 30.000 kant-en-klare maaltijden op keukentafels door heel Nederland belanden. Met hulp van 900 eigen bezorgers, en 'tv-kok' Rudolph van Veen, die hier op locatie samen met collega-koks nieuwe gerechten verzint. Op dit industrieterrein is een verdubbeling van het aantal vierkante meters aanstaande. "De capaciteit kan straks groeien met factor 3 of 4."

En die groei ging rap, zeer rap. Zeker sinds corona. Maar het kwam niet uit de lucht vallen voor Van Marle.

Zo'n zeven jaar geleden doet hij zelf wat marktonderzoek naar de bezorging van kant-en-klare maaltijden, nadat hij de vraag in de groentewinkel steeds vaker krijgt. En dat blijkt een onontdekte goudmijn. "Ik schrok van de potentiële markt. En dacht toen al: als we dit gaan doen, moeten we ons volledig focussen. Geen nieuwe Tafeltje-dekje, met warme maaltijden. Dat is niet schaalbaar, dus daar zet ik als ondernemer een streep door. Hoe we ons wel kunnen onderscheiden? Vers, gezond en lekker eten: dan ga je het verschil maken, was onze gedachte."

Dat hij dan al begint, zorgt volgens hem voor een belangrijke voorsprong. "Tijdens corona maakten we de definitieve keuze om ons alleen nog op maaltijdbereiding en -bezorging te richten, toen waren we al verder doorontwikkeld. De markt groeide, terwijl wij al begonnen waren."

In de eerste drie coronaweken groeiden we met 30 procent, het piepte en kraakte bij ons

Johan van Marle

In de eerste drie weken van corona verandert een regulier supermarktbezoek in een potentieel gezondheidsrisico, en groeit Uitgekookt direct met 30 procent. "Dat piepte en kraakte aan alle kanten bij ons toen, maar we kregen het toch voor elkaar."

De cijfers spreken voor zich. In coronajaar 2020 is het doel 70 procent groei. Het wordt 100 procent. En ook in de daaropvolgende jaren beslaat de groei tientallen procenten. Van Marle: "Als je groeit van 1 naar 2, dan heb je een toename van 100 procent. Nu we een omzet van 50 miljoen euro draaien, zijn zulke percentages natuurlijk moeilijker. Maar we maken nog steeds megastappen, de absolute aantallen zijn veel groter." Het doel dit jaar: 40 procent groei.

Stil zitten is ook geen optie meer. Nu moet hij noodgedwongen aan de bak om het miljoenenbedrijf gaande te houden, een zelfgecreëerde situatie.

"Als je kijkt hoeveel mensen hier werken, hebben we nu veel meer te verliezen. Er hoeft maar één iemand met een briljant idee te komen voor een nieuw platform, en de concurrentie rent je voorbij. Dan sta je mooi te kijken. Dus we moeten mee in die vaart. Het is geen optie om defensief te doen."

Als ik terugkijk heb ik toen keuzes gemaakt die echt spannend waren, ik had nog geen buffer opgebouwd

Johan van Marle

Inmiddels zit daar wat meer strategie achter. Rekening houden met 'wat als-scenario's', voorzorgsmaatregelen treffen, vangnetten creëren. Toen hij eind twintig was, handelde hij uit onbevangenheid. "Terugkijkend heb ik daar keuzes gemaakt die echt spannend waren. Ik had nog geen buffer opgebouwd om eventuele klappen op te vangen. Maar toen voelde het helemaal niet spannend. We waren er zo van overtuigd, geloofden erin. Echt een positieve flow. Dat heb je ook nodig om ergens te komen."

De droom nu? Eerst de uitbreiding in IJsselmuiden, benadrukt Van Marle. Maar toch. Dromen kan altijd. En doet hij ook. Stiekem kijkt hij - samen met zijn vrouw, die mede-eigenaar is - al over de grens. Duitsland, België. Het huiswerk over hoe de markt daar in elkaar zit, wordt al gedaan. Dat zou over een paar jaar zomaar de volgende stap kunnen zijn. Het ondernemen blijft doorgaan, net als wat zijn ouders en grootouders deden. Alleen dan nu met iets meer werknemers, en iets grotere getallen.

"Bij de groentewinkel lag de omzet in een goed jaar op één miljoen euro. Daar kan je 80 jaar mee door op dezelfde voet, en een prima boterham verdienen. Maar goed, daar zat de uitdaging niet voor mij. Dit is een soort topsport, waarin je aan het ondernemen bent. Met de intrinsieke motivatie om Nederland gezonder te laten eten, daar ontstaat het succes uit. Niet uit geldgedrevenheid."

Jonge bedrijfsopvolgers
Bij familiebedrijven komt het vaker voor: op jonge leeftijd de baas worden van het bedrijf. Bij Uitgekookt nam Johan van Marle op zijn 23ste de zaak al over, en bij Du Gardijn Verzekeringen in Enschede zien we een soortgelijk verhaal. Beide ondernemers staan dinsdagavond centraal in de nieuwe aflevering van FamilieZaken, waarin RTV Oost wekelijks bij twee familiebedrijven binnenkijkt en het gesprek voert over werken met je familie. Dat komt in Overijssel bovengemiddeld veel voor: 66 procent van de ondernemingen is een familiebedrijf.

Bij Du Gardijn kreeg Rowin op zijn 24ste de titel directeur. En dat was niet altijd makkelijk. Bijna alle ervaren medewerkers vertrokken op eigen initiatief. Een jong broekie dat verantwoordelijk voor ze werd, dat trokken ze niet, vertelt vader Wouter in de uitzending. Voor Rowin was het dan ook een sprong in het diepe. Misschien wel iets te vroeg, geeft hij toe. Maar inmiddels toont hij zijn kwaliteiten: het afgelopen jaar maakte het bedrijf de grootste groei door uit het 28-jarig bestaan.

Meer over Du Gardijn en Uitgekookt in Familiezaken, dinsdagavond op TV Oost.

Bij een bedrijfsovername komen ook emoties kijken, zagen we eerder in Familiezaken bij Erve Hulsbeek. Ze krijgen daarbij hulp van een bedrijfscoach: