De stad zo heet als Death Valley? Landgoederen brengen verkoeling

"We moeten er alles aan doen om water in landgoederen vast te houden. Onze bomen vallen letterlijk om door de droogte." Sijbom staat naast een dode beuk, die vergezeld wordt door nog eens 15 dode beuken in een rij. De toppen zijn al afgezaagd en ook de zijtakken liggen op de grond. "We moeten ze wel omzagen, anders krijgen wandelaars de takken op hun hoofd."

Uiteraard worden er ook nieuwe bomen geplant. "Op deze plek is de letterzetter, een klein insect dat naaldbomen doodt, bezig geweest. Ook dat insect sterft niet, omdat de winters te warm zijn. Het is een probleem dat in meer landen speelt." Het is een treurig gezicht. De bomen zijn afgevoerd en er staan nog een paar stronken met mos. "Hier hebben we alle naaldbomen moeten kappen, om erger te voorkomen. We hebben na de kap nieuwe loofbomen geplant, maar die hebben het allemaal niet gered door de droogte. Dus ook dat moeten we opnieuw doen."

Landschap Overijssel bracht vorige week een boek uit, waarin de geschiedenis, maar ook het belang van landgoederen voor het klimaat beschreven staat. "Landgoederen liggen vaak naast landbouwgebieden en steden en daar wordt nog altijd het water zo snel als mogelijk afgevoerd. Dat moet echt veranderen, willen we de landgoederen en dus koele plekken in de hete zomers behouden."

In het boek zie je duidelijk hoe Enschede, de stad van landgoederen, omringd is door meer dan honderd grote en kleine landgoederen. Op foto's die NASA afgelopen zomer naar buiten bracht, was goed te zien hoeveel invloed groen heeft op de temperatuur. "In de stad was het op soms 15 tot 20 graden warmer dan op onze landgoederen. Wij willen graag dat mensen verkoeling komen zoeken in de bossen, maar dan moeten die bomen wel kunnen overleven."

In sommige landgoederen heeft de natuurorganisatie inmiddels de beken en sloten verhoogd en verbreed. "Zo verspreidt het water zich over de oevers en wordt ook het grondwater niet afgevoerd, wat met hele diepe sloten wel gebeurt. Want dat is de reden dat onze bomen sterven. Ze krijgen de hete zon letterlijk op hun dak en ze kunnen ook niet meer bij het grondwater komen, omdat het water te diep is gezakt." Vol trots laat Sijbom een moerassige plek zien waar het water tussen de bomen staat.

Ook rabatten, de ophogingen waar bomen op staan waartussen het water voorheen werd afgevoerd, worden aangepast. "Het is een cultuurhistorisch element, dus weghalen willen we eigenlijk niet. We moeten ze aan het eind afsluiten zodat het water behouden blijft."

Als directeur voert Sijbom overleg met alle grote partijen die belang hebben en werken met het water. "Na die vier droge jaren zijn we het wel eens dat we water moeten vasthouden. Maar hoe, waar en wanneer, dat blijft de vraag. Want de boeren willen wel snel in het voorjaar hun land op kunnen en dat kan niet wanneer er teveel water op staat. Maar ook zij verliezen hun teelt door de droogte."

"Uiteindelijk is het zo dat wij binnen het landgoed wel aanpassingen kunnen doen, maar de landgoederen zijn kleine gebieden in een groter watersysteem. En als dat volledige systeem niet wordt aanpast, kunnen wij de landgoederen ook niet goed bewateren."