Is het landgoedmodel de oplossing voor een landbouwakkoord?

"Ik zie dat mensen elkaar wel proberen op te zoeken", zegt Chris Braat van Natuurmonumenten. "De Weerribben-Wieden is eigenlijk mensinclusieve natuur. Het is een cultuurlandschap, gemaakt door mensen. Dat weet ik als natuurbeschermer, maar ook de rietsnijders en de boeren die daar werken. En aan het eind van de rit weten we wel dat we het met elkaar moeten oplossen. Het zijn twee verschillende werelden, die wel in een gebied zitten."

Dat het met elkaar moet, weet ook veehouder en LTO-bestuurder Bert Zandman. "Maar je wordt echt uit elkaar gespeeld af en toe. Of dat bewust of onbewust is, daar twijfel ik ook weleens over. Agrarische en natuurgronden worden gescheiden, maar wij zien ze als elkaars partners."

Op Landgoed Twickel komt natuur en landbouw samen. De grootste opgave is volgens rentmeester Egbert Jaap Mooiweer het verdienmodel voor boeren aan natuur in plaats van een verliesmodel. "We doen veel inspanningen, maar alles kost geld. Mijn pachters zeggen 'alles wat groen is, moet wit worden'. Daarmee bedoelen ze dat het via de melkprijs verdiend moet worden. Als wij er niet voor gaan zorgen dat de boer op een andere manier zijn boterham kan verdienen, dan gaan we die oplossing niet vinden." In het filmpje hieronder ziet u hoe Mooiweer dat op het landgoed doet.

Een concreet voorbeeld van het ontbreken van middelen is te zien net buiten Landgoed Twickel. Om te voorkomen dat landbouwgiffen in sloten komen, moeten er bufferzones rondom landbouwgronden komen. "Op sommige plekken is de reactie daarop, dat sloten worden dichtgegooid om te voorkomen dat er kostbare landbouwgrond verloren gaat."

Rentmeester Egbert Jaap Mooiweer begrijpt dat boeren dit doen. "Er zit geen verdienmodel achter die bufferzones. Het is een beperking in zijn productie, hij heeft er alleen hinder van en geen voordeel."

Ook in de Weerribben-Wieden werken boeren en Natuurmonumenten samen. Maar wat daarin volgens Braat van Natuurmonumenten ontbreekt, is de langjarige zekerheid. En dat is volgens Mooiweer een politieke keuze. "We kunnen dertigjarige contracten sluiten en mogen er een verdienmodel van maken van Brussel. Maar wij kiezen ervoor de budgetten niet open te stellen. Het is zelfs zo dat heel veel boeren geen toegang hebben tot financiering voor agrarisch natuurbeheer. Dus zelfs als je van goede wil bent, kleurt de kaart soms letterlijk niet groen omdat je in wit gebied zit en geen aanspraak kunt maken op middelen."

Veehouder Zandman ziet ook dat agrariërs best veel willen. "Als ze de kans en tijd maar krijgen, komt het goed. Maar op dit moment is er te veel onduidelijkheid en onzeker. Dertig jaar zou voor ons heel leuk zijn, maar nu veranderen elk jaar de spelregels. Daardoor krijg je de financiering niet rond, omdat die zekerheid er niet is."

Mooiweer denkt de oplossing te hebben voor de landbouwcrisis. En daarmee denkt hij ook dat de woningbouw en de energiecrisis worden geholpen. "Volgens de gedeputeerde wil dertig procent van de boeren stoppen. Laat een boer die wil stoppen zich omvormen tot een landgoed, dan moet je dertig procent natuur leveren. Stel je zegt dat hij ook een boerderijtjeshuis mag maken en een schuurwoning maken en je deelt de erven met elkaar, dan is een stakende of transformerende boer iemand die woningen en natuur gaat leveren. Hij kan ook nog een deel van de grond verpachten aan zijn buren en wind- en zonne-energie opwekken. Het landgoedmodel is een oplossing voor alles."

Mooiweer wijst naar Noord-Brabant, waar al op deze manier wordt gewerkt.