Wie komt er in de Eerste Kamer? Dit is hoe dat gaat en waarom het belangrijk is

De Eerste Kamer toetst voornamelijk nieuwe wetsvoorstellen. Wanneer de Tweede Kamer een wetsvoorstel aanneemt, buigt de Eerste Kamer zich erover. Het voorstel kan op dat moment niet meer worden gewijzigd, de Eerste Kamer kan de wet alleen aannemen of verwerpen. Maar invloed op het wetsvoorstel hebben ze wel. En dat is precies waarom de stemming vandaag belangrijk is.

Door de enorme zege van de BBB, ontstaat er een verschuiving in de Eerste Kamer. De coalitiepartijen in de Tweede Kamer (VVD, D66, CDA en ChristenUnie) hebben fors verloren. Ze hadden al geen meerderheid in de Eerste Kamer, maar nu krijgen ze nog minder zetels.

Om wetsvoorstellen door de Eerste Kamer te krijgen, moet er dus nog meer worden samengewerkt worden met andere partijen. En doordat de BBB zeventien zetels heeft behaald, kan de partij een flinke sta-in-de-weg worden voor de coalitie.

De Eerste Kamer wordt eens in de vier jaar gekozen. Dit gebeurt binnen drie maanden na de verkiezing voor de Provinciale Staten. Vandaag mogen alle nieuwe Provinciale Statenleden in Nederland hun stem uitbrengen op een kandidaat voor de Eerste Kamer. In Overijssel gebeurt dat vanmiddag om 15.00 uur, op het provinciehuis in Zwolle.

Daarnaast stemmen ook vier zogenoemde kiescolleges voor de Eerste Kamer. Een kiescollege is een beperkte groep kiezers die op een bepaalde wijze of om een bepaalde reden geselecteerd. Vaak omdat deze groep een betere keuze zou maken dan de grotere populatie. Het gaat om drie colleges voor de drie eilanden in Caribisch Nederland en een vierde voor Nederlanders die in het buitenland wonen.

Omdat niet iedere provincie evenveel inwoners heeft, heeft ook niet ieder Statenlid een even zware stem. Van Statenleden uit provincies met veel inwoners telt de stem zwaarder. En daardoor wordt zelfs het stemmen in sommige gevallen een politiek spel.

Want Statenleden zijn niet verplicht om op een kandidaat van de eigen partij te stemmen. Bovendien kunnen partijen onderling nog afspraken maken om Senaatszetels binnen te slepen. Want soms is het slimmer op een coalitiegenoot te stemmen, omdat deze volgens rekenmodellen net iets te weinig stemmen krijgt voor een extra zetel. De landelijke partijtop bemoeit zich doorgaans dan ook behoorlijk met hoe er door de Provinciale Statenleden moet worden gestemd.

Wie er uiteindelijk zijn gekozen, wordt donderdag bekendgemaakt tijdens de definitieve uitslag. Volgende week, op 6 juni, is de laatste vergaderdag van de huidige Kamer. Op die dag vindt ook het afscheid plaats van leden die niet terugkeren in de nieuwe Kamer. De nieuwe Eerste Kamer vergadert voor het eerst op dinsdag 13 juni.

Op de kandidatenlijsten staat een aantal Overijsselse kandidaten. De belangrijkste kandidaten zitten bij de BoerBurgerBeweging (BBB). De partij van Caroline van der Plas krijgt naar verwachting zeventien zetels in de Senaat. Ilona Lagas, oud wethouder van Ommen, uit Vinkenbuurt is lijsttrekker van de BBB en op plek drie staat Gert-Jan Oplaat uit Markelo. Jeffrey Rouwenhorst uit Wierden staat op plek veertien. Op plek 23 staat Ron Nijhof uit Ommen en Jan Woldring uit Deventer staat op plek 28.

De VVD komt naar verwachting uit op tien zetels. En op plek tien van de kandidatenlijst van de regeringspartij staat Henk Jan Meijer, oud-burgemeester van onder meer Zwolle. Hij zat ook de afgelopen vier jaar in de Eerste Kamer.

En hoewel hij geen Overijsselaar is, heeft de lijsttrekker van het CDA (vermoedelijk vijf zetels, mogelijk zelfs zes) wel een Overijssels tintje. Theo Bovens was namelijk enige tijd waarnemend burgemeester van Enschede. Theo Rietkerk uit Kampen staat op plek vijf. Hij zit ook sinds vier jaar in de Eerste Kamer.

Bij de PvdA staat Willemijn Zwart uit Enschede op plek 11. De partij lijkt zich op te kunnen maken voor zeven zetels. De PVV maakt zich op voor vijf zetels. Op plek zes staat de Twentse Jeanet Nijhof-Leeuw.

Emmy Elgersma uit Eesveen is kandidaat voor D66. Ze staat op plek tien, de democraten hebben in de prognose vijf zetels. Bij JA21 (3 zetels in de prognose) staat oud-wethouder Sytse de Jong uit Staphorst op plek 12. Forum voor Democratie Overijssel-lijsttrekker Remco Roelofs uit Delden staat bij zijn partij op plek zestien. De partij komt vermoedelijk uit op twee zetels.

Bij de ChristenUnie (twee zetels in de prognose) staat Bernard Veldkamp uit Enschede op de tiende plek en Jeroen van Oort uit Deventer op plek 15. De SGP stevent af op een zetel en dus is de kans niet heel groot dat gedeputeerde Gert Harm ten Bolscher uit Rijssen (plek 9), Lucas Mulder uit Staphorst (plek 20) of Ewart Bosma uit Rijssen (plek 22) in de Eerste Kamer komt. Erik Jan Meijboom staat op de derde plek bij 50PLUS. Die partij komt in de prognose op een zetel.