'Teamplayer' Lagas klaar voor Eerste Kamer, geen koehandel met wetten

Provinciale Statenleden stemmen vanmiddag voor wie er in de Eerste Kamer gaan komen. Nieuwkomer BBB is na de winst van de Provinciale Statenverkiezingen direct de grootste fractie in de senaat. Als tenminste iedereen op de eigen partij stemt.

Theo Rietkerk uit Kampen staat op plek vijf van het CDA en die partij komt in de prognose uit op vijf zetels. Achter het stemmen zit bij sommige partijen een heel rekenmodel. "Een stem uit Zuid-Holland levert meer punten op, omdat in die provincie meer mensen wonen dan in bijvoorbeeld Friesland", legt Rietkerk uit. "En dat betekent dat het soms toch wel spannend is voor bepaalde partijen. Als je stemmen krijgt van je partijgenoten, kun je ongeveer uitrekenen hoeveel zetels je hebt. Een aantal partijen heeft dik het aantal stemmen voor de zetels. En dan kun je in aanmerking komen voor een restzetel. Dan kun je puzzelen hoe je van een andere partij stemmen krijgt, waardoor je in aanmerking voor een restzetel komt."

Rietkerk verwacht voor zichzelf geen spannende dag. "Het CDA heeft dik vijf zetels, dus als alle CDA'ers het kruisje goed zetten op het formulier, dan komt het goed."

Een meerderheid in de Eerste Kamer is voor de coalitie handig, omdat wetten op die manier zonder steun van andere partijen kan worden aangenomen. De verwachting is dat de coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie net als de afgelopen jaren niet de helft van het aantal zetels in de Eerste Kamer hebben. Dat de coalitie een minderheid heeft in de Eerste Kamer, vindt Rietkerk juist mooi. "Dat betekent dat je voor een wetsvoorstel altijd andere partijen nodig hebt. Dat betekent dat er breed draagvlak moet komen."

Rietkerk: "De BBB wordt de grootste nieuwkomer in de Eerste Kamer, met in de prognose zeventien zetels. Aan de andere kant staat de samenwerking PvdA/GroenLinks, met waarschijnlijk vijftien zetels. Kabinet Rutte kan dus beide kanten op om een meerderheid te organiseren."

Dat er politiek wordt bedreven om de restzetels, vindt Lagas 'een beetje bijzonder'. "De coalitie moet dat natuurlijk helemaal zelf weten. Maar hoe lang zit de coalitie er nog? Wie weet snijden ze zichzelf daarmee in de vingers. Dus het is misschien ook wel een beetje tricky. Ik vraag mij af of dat handig is. Je bent nu een coalitie en je gaat elkaar de bal toespelen voor het moment dat je er nog zit. Bij volgende Tweede Kamerverkiezingen kun je misschien wel een onhandige meerderheid hebben gecreëerd voor jezelf."

Ook voor onderhandelen om wetsvoorstellen door de Eerste Kamer te krijgen, hoeven partijen niet aan te kloppen bij Lagas. "Je ziet wel eens afspraken van 'als je mij steunt bij dit voorstel, steun ik jou bij die'. Dat vind ik vreemd, want je bent bezig met wetgeving die alle mensen in dit land en maatschappelijke instellingen en bedrijven gaat raken. Dan kun je daar niet over uitonderhandelen, vind ik. Partijpolitiek en uitonderhandelen om op een bepaald dossier je zin te krijgen, dat vind ik niet zo praktisch. Dat zou ik niet kunnen."

Nieuwkomer BBB is achter de schermen al maanden bezig met de voorbereidingen. "Wat heel belangrijk is, is dat je elkaar regelmatig ziet. Je moet elkaar goed leren kennen. We hebben dat gedaan aan de hand van allerlei trainingen en een hei-tweedaagse, middenin Deventer. Ook hebben we staats- en bestuurscolleges gehad en voorlichting over het werk van de Eerste Kamer. Dus we hebben elkaar regelmatig gezien en kennis gemaakt."

Als tip aan Lagas heeft Rietkerk dat ze goed moet kijken naar hoe de processen gaan in de Eerste Kamer. En kijk op basis van de inhoud of je een wetsvoorstel nog qua uitleg kan veranderen. De Eerste Kamer kan alleen voor of tegen een wetsvoorstel stemmen. Dat is nieuw en dat is heel anders dan een Tweede Kamer, waar je wetsvoorstellen ook kunt wijzigen. Dat kan een Eerste Kamer niet."

Ook is een goede verdeling volgens Rietkerk belangrijk. "Vier jaar geleden zag je bij Forum voor Democratie, toen de grootste nieuwkomer, die is helemaal uit elkaar gevallen. Dat gun ik de BoerBurgerBeweging niet."

Lagas is daar niet bang voor. "Theo en ik kennen elkaar goed. Hij weet dat ik een teamplayer ben, dus hij had ook kunnen zeggen 'dat lukt haar wel'. Maar er is nooit een garantie. Het zijn allemaal mensen waarmee je werkt. Ik zal straks veel tijd en energie steken in de mensen zelf en het team. Dat iedereen zich gehoord en gezien voelt en dat we met elkaar in gesprek blijven en de juiste beslissingen kunnen nemen."