Wel zon, maar geen stroom opgewekt: wat is er aan de hand?

Nee, de zon is niet uitgezet. En de kans dat jouw omvormer net op het moment dat er flink wat kilowatturen worden opgewekt er tijdelijk de brui aan geeft, is ook klein. Toch heb jij het mogelijk ook gezien in de app die jouw opbrengst van de zonnepanelen weergeeft: een absolute dip ergens rond het middaguur.

Kan het dan zijn dat Enexis jouw opgewekte stroom niet wil? "Dat willen we juist heel graag", zegt woordvoerder Cyriel Hamstra. "Alleen zien we rond het middaguur, als de opbrengst maximaal is, dat de capaciteit van het netwerk niet meer toereikend is en er overbelasting dreigt. Omvormers schakelen dan tijdelijk uit en dat is de verklaring voor de dipjes die je ziet in de app. Het is een fenomeen van deze tijd."

Die omvormers zetten de gelijkstroom van de zonnepanelen om naar wisselstroom. Hierdoor is de opgewekte stroom direct te gebruiken in de eigen woning. En die omvormer doet dus meer: het apparaat voorkomt dat het lokale elektriciteitsnet tegen zijn maximum aanloopt en er bijvoorbeeld kortsluiting ontstaat in het transformatorhuisje op de hoek van de straat.

Hoe meer buren hun dak voorzien van zonnepanelen, hoe groter de kans dat het net in de wijk aan zijn max zit als er de afgelopen jaren niet is gewerkt aan de capaciteit van het netwerk. Het kan dus maar zo zijn dat vrienden aan de andere kant van de stad de kassa nog volop horen rinkelen rond het middaguur, terwijl jij op je app een geldverslindende dip ziet. Hoogstwaarschijnlijk omdat in jouw wijk het netwerk is aangelegd toen er alleen stroom werd afgenomen en nog nooit iemand van terugleveren had gehoord.

Die dip laat zich zien tijdens het zonnige spitsuur in de stroomkabels, weet de Enexis-woordvoerder. Rond het middaguur piept en kraakt het in het elektriciteitsnetwerk. Al wil het volgens Hamstra 'nog net'. "Mensen moeten dus vooral doorgaan met het leggen van zonnepanelen en ondertussen moeten wij doorgaan met het uitbreiden van het netwerk. Daar zijn we mee bezig, maar dat lukt niet in één keer."

Enexis maakt daar wel werk van: voor onderhoud en uitbreiding van de elektriciteits- en gasnetten is dit jaar 1.340 miljoen euro gereserveerd, tegenover 1.027 miljoen euro vorig jaar.

"We zijn bezig met een historische verbouwing", zegt woordvoerder Hamstra. "We gaan een compleet nieuw systeem bouwen." Dat kost tijd, geld en geduld. Ook van de inwoners van het Enexis-gebied, waartoe ook Overijssel behoort. Om de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk te verhogen, moet één op de drie straten in het Enexis-gebied op de schop. "De komende jaren moeten wij 16.000 kilometer kabel vervangen om voor voldoende capaciteit te zorgen."

Die dip in de zonnepanelen-app tijdens het zonnige spitsuur? Die moet dan verleden tijd zijn. Tot die tijd geldt het credo om tijdens zonnige uren juist stroom te verbruiken. Door een wasje te draaien, de vaatwasser aan te zetten of de auto aan de stekker te leggen. Creatief aan de slag gaan met de zogeheten afschakelende omvormer zodat ook tijdens een overbelast netwerk nog kan worden teruggeleverd, raadt Enexis pertinent af. "Als je gaat 'spelen' met de omvormer, schakel je de beveiliging uit. Dan breng je het stroomnetwerk in de wijk in gevaar."

Laat de beveiliging zijn werk doen, luidt dan ook het advies. "Natuurlijk is het vervelend dat de omvormer uitschakelt, want je wilt maximaal opwekken en terugleveren en dat kan dan net op piekmomenten niet." Maar, weet Hamstra: "De omvormer blijft continu lezen. Is de file voorbij, dan kan de stroom weer gaan."