VIDEO | Haaksbergenaren verzetten zich tegen zoutreus: hier gaat het over

De mogelijke zoutwinning tussen Sint Isidorushoeve en Haaksbergen is inmiddels met recht een hoofdpijndossier te noemen. Bewonersbijeenkomsten die niet meer op twee handen te tellen zijn, een bezoek van staatssecretaris Hans Vijlbrief, de gemeenteraad die dwarsligt én de plotse aanstelling van verkenner Bernard Wientjes: allemaal gebeurtenissen die nog geen einde aan de discussie hebben gemaakt.

Nobian wint al ruim honderd jaar zout in Twente, maar de huidige locaties tussen Hengelo en Enschede raken uitgeput. Daarom zoekt de zoutwinner naar een nieuwe winningsplek. Uit onderzoek blijkt dat Haaksbergen daar de uitgelezen plek voor is. In die bodem ligt een dik pak zout, op zo'n vijfhonderd meter diepte.

En dat zout is voor Nobian goud waard. Als dat niet gewonnen kan worden, komt het voortbestaan van het bedrijf (en daarmee 1.600 banen waarvan 250 bij Nobian in Hengelo zelf) op de tocht te staan. "Daar willen we voorlopig nog niet aan denken", zegt Yvar van den Winkel, directeur Mijnbouw bij Nobian.

Zout is van belang voor de bedrijfsvoering en voor ons dagelijks leven. Het gewonnen zout belandt voor een klein deel in je eten. Verreweg het grootste deel is voor de chemische industrie en wordt als grondstof gebruikt in onder meer geneesmiddelen, PVC-kozijnen, autobatterijen en windmolenbladen.

Het huidige plan is dat er acht boorlocaties komen, tussen Sint Isidorushoeve en Haaksbergen. De inwoners zien dat niet zitten, daarom hebben ze de werkgroep Laat de Hoeve niet Zakken opgericht. "Wij zitten er niet op te wachten", aldus Epi Winkelhuis namens de werkgroep. "We zijn bang voor de leefbaarheid in het gebied."

Ludwig ten Broeke vult hem aan. "Het gaat nu nog over acht boorputten. De eerste fase, maar fase twee en drie komen er ook aan." Hij verduidelijkt wat daar de impact van is. "Dan heb je het over 12, 24 of 36 boorputten." Nobian stelt dat daarbij altijd rekening te houden met de wensen van omwonenden.

Behalve dat er boorhuizen van vijf meter hoog in het landschap komen te staan, weliswaar zoveel mogelijk aangepast op de omgeving, is er meer. In het slechtste geval ontstaat er een bodemdaling tot 11,5 centimeter in een tijdsbestek van vijftig jaar. "De mensen in dit gebied zijn als de dood voor die verzakkingen", weet Ten Broeke.

Ondanks de beloofde monitoring van de zoutwinning en een omgevings- en garantiefonds, ziet Laat de Hoeve niet Zakken de winning niet zitten. "Dat is allemaal leuk, maar we zitten niet op die schade te wachten", benadrukt Ten Broeke. Van den Winkel stelt dat die angst onterecht is. "De praktijk bewijst het. We winnen al ruim honderd jaar zout, veilig en verantwoord. Zonder enige problemen."

Inmiddels heeft verkenner Wientjes zijn definitieve advies uitgebracht aan het ministerie. Daarin schrijft hij dat zorgen die leven over de zoutwinning, zoals bodemdaling en de opslag van waterstof, weggenomen moeten worden. "Uitsluitend door volledig transparant te zijn en door zorgvuldig en precies in te gaan op de zorgen en op de vragen van de gemeente kan een nieuwe vertrouwensbasis gecreëerd worden."

Daar kan wat Wientjes betreft de tijd voor worden genomen. Eerder heeft het ministerie al laten weten dat de deadline van 17 juli rekbaar is. Vooralsnog staat zoutwinning op de raadsagenda van aanstaande woensdag. Maar, schrijft Wientjes: "Mijn advies als verkenner is om - als de raad inderdaad kiest voor uitstel - de besluitvorming te verschuiven naar uiterlijk september 2023."

Of de raad dit advies ter harte neemt, is nog niet bekend.