Dit is het Coalitieakkoord Overijssel: boeren beschermen, sneller bouwen en behoud paasvuren

Het eerlijke verhaal is dat er veel zal veranderen op het platteland, de landbouw en in de natuur, zo schrijven de partijen. "Dat is ingewikkeld en de gevolgen zijn soms groot." Door het standpunt van de BoerBurgerBeweging - geen gedwongen onteigening - kunnen boeren zich de komende vier jaar wellicht wat meer beschermd voelen.

De landbouwplannen, waarvan het concept al ingediend is in Den Haag, blijven leidend. Die plannen moeten dusdanig waterdicht zijn, dat actie- en milieugroepen geen kans krijgen om de provincie via de rechter te dwingen om in te grijpen.

De doelstellingen voor het verminderen van stikstofuitstoot en het behouden of verbeteren van de water-, bodem- en natuurkwaliteit blijven rechtovereind staan, evenals de energiedoelstellingen voor 2030.

Een jaartal voor de stikstofmaatregelen - toch een heet hangijzer tijdens de campagne - wordt niet genoemd. In kleine lettertjes verwijst het akkoord naar de vastgestelde wet- en regelgeving. Momenteel staat 2035 nog in de wet, landelijk steggelen de partijen nog over vervroeging naar 2030.

Het halen van de energiedoelstellingen is haalbaar volgens de nieuwe coalitie, ondanks dat ze geen grote zonneparken wil op landbouwgrond, en windmolens alleen in clusters van vier mogen verschijnen. Daarvoor hebben de partijen al vier gebieden op het oog: Ommen/Hardenberg, de A1, de A35 en Zwolle-Staphorst-Dalfsen-Zwartewaterland.

Belangrijke prioriteit de komende vier jaar blijft de woningbouw. Er komt een bouwfonds, dat moet voorkomen dat bouwprojecten vertraging oplopen door financiële onzekerheid. Tot 2030 liggen veel woningbouwplannen al vast, die willen de partijen versnellen.

Daarna gaat de focus op bouwen binnen de bebouwde kom, in plaats van erbuiten. Wat betreft de komst en uitbreiding van bedrijven geldt dat Overijssel wil waken voor 'verdozing van het landschap', al krijgen lokaal gewortelde ondernemingen op dat gebied meer ruimte.

Voor belangrijke dossiers als de verzakte huizen bij kanaal Almelo-De Haandrik en het verliesgevende Twente Airport, geldt dat er nog geen kant-en-klare oplossingen liggen.

Het herstel "van vertrouwen én van schade" krijgt prioriteit bij het kanaal, voor Twente Airport geldt dat de provincie er nog zeker twee jaar in blijft investeren. Als de luchthaven in 2025 nog niet winstgevend is, dan trekt de provincie de stekker eruit.

De al jarenlange slepende wens om het spoor tussen Deventer en Zwolle te verdubbelen, komt weer nadrukkelijk op de agenda. Net als een eigen station voor Staphorst. De fiets en het ov krijgen prioriteit boven het autoverkeer, wat zich onder meer laat zien in de aanleg van meer provinciale fietssnelwegen. De wensen voor de verbetering en omlegging van de N35 moeten weer zo snel mogelijk uit de ijskast, als het aan het Overijssels bestuur ligt.

Cultuur moet niet te veel een hobby voor alleen hoogopgeleiden zijn: de focus gaat meer op lokale cultuur zoals streektaal, carbidschieten en paasvuren. Het voortbestaan van die laatste traditie staat juist onder druk door de stikstofcrisis.

Evenementen moeten toegankelijk zijn voor iedereen, en de focus moet meer komen te liggen op de verbinding tussen stad en platteland. In 2028 volgt een feest, dan bestaat Overijssel 500 jaar. Wie briljante ideeën heeft voor hoe het feest eruit moeten komen te zien, mag zich melden.

De stem van bewoners moet sowieso meer gehoord worden. Volgens de partijen was dat het belangrijkste signaal van de verkiezingsuitslag. In het akkoord, getiteld 'Schouder aan schouder', kunnen inwoners met 'gebiedskennis' straks terecht in zogeheten 'deskundigenteams', in de zoektocht naar geschikte manieren om natuurherstel voor elkaar te krijgen. De politiek verantwoordelijken beloven een open houding, duidelijke taal, betrokkenheid en het perspectief van inwoners centraal te zetten.

Voor al deze plannen trekken de partijen een flinke zak geld uit: de komende vier jaar wordt er 307 miljoen euro extra geïnvesteerd. Het grootste deel daarvan - 138 miljoen euro - gaat naar woningen, bereikbaarheid en ruimte.