Animo voor vrijwilligerswerk in coronatijd gedaald: Zwolle investeert klein miljoen om negatieve spiraal te breken

De dalende tendens baart de gemeente zorgen. Een paar jaar geleden was er nog geen reden tot klagen, want het aantal vrijwilligers in Zwolle ligt van oudsher op het hoogste niveau van alle grote steden in Nederland. De toegevoegde waarde van de Zwolse vrijwilligers in de stad is vergelijkbaar met zo'n 6000 voltijdbanen.

Maar tijdens corona is het aantal actieve vrijwilligers fors minder geworden. Ruim acht procent van de vrijwillige Zwollenaren is afgehaakt, wat voor de stad met 132.000 inwoners neerkomt op ruim 10.000 vrijwilligers die niet meer meedoen. Dat zijn er veel. Te veel, volgens de gemeente Zwolle.

Het gaat om inwoners die voorheen actief waren op allerlei maatschappelijk gebieden, zoals de sportsector, het onderwijs, jeugdwerk en zorg. Ze spelen een belangrijke rol in de alsmaar verder gaande omschakeling van formele naar informele zorg. Denk aan de vluchtelingenopvang en de voedselbank. Die organisaties kunnen vandaag de dag absoluut niet meer draaien zonder de inzet en betrokkenheid van heel veel vrijwilligers.

Als voorbeeld noemt de gemeente de toeloop naar de voedselbank. Die is vorig jaar met ruim dertig procent gestegen. Dat brengt veel extra werk met zich mee, vooral logistiek. Tegelijkertijd blijkt uit onderzoek dat er onder de vrijwilligers steeds minder belangstelling is voor bestuurswerk en de vrijwillige inzet op vaste dagen. Met als gevolg dat de planning en continuïteit van organisaties in het gedrang komen.

Bij het oplopende tekort aan extra vrijwillige handen speelt bovendien de huidige krapte op de reguliere arbeidsmarkt een belangrijke rol. Het is voor vrijwilligersorganisaties best moeilijk om de extra hulp die ze krijgen voor langere tijd vast te houden.

En dus moet het tij keren. De gemeente wil met de forse financiële injectie bereiken dat het vrijwilligerswerk in Zwolle terugkeert naar het oude niveau uit het pre-corona tijdperk. Daarvoor zet de gemeente samen met maatschappelijke organisaties de komende drie jaar een herstelplan in werking. Een pakket aan maatregelen waarin de ondersteuning van en waardering voor de vrijwilligers centraal staat.

Een van de belangrijkste pijlers in het maatregelenpakket is dat er in Zwolle één loket komt voor de ondersteuning en scholing van de Zwolse vrijwilligers. De regie komt in handen van ZwolleDoet!.

Om het vrijwilligerswerk daarnaast leuk en aantrekkelijk te houden, komt er ook meer ruimte voor uitwisseling tussen de verschillende vrijwilligersorganisaties. In praktijk blijkt dat vrijwilligers zich graag inzetten voor een bepaald thema, bijvoorbeeld armoedebestrijding of vluchtelingenopvang. Het maakt de vrijwilligers dan niet uit bij welke organisatie ze dat doen.

Door de één loketfunctie kunnen vrijwilligers daardoor sneller en flexibeler ingezet worden. Het vrijwilligerswerk blijft daarmee ook afwisselend en aantrekkelijk. Bovendien kunnen vrijwilligers bij de verschillende instanties van elkaar leren.

De bedoeling is ook dat vrijwilligers door het extra pakket aan maatregelen meer regie krijgen over hun eigen inzet. Het gaat dan over een stukje autonomie over de dagen waarop ze actief kunnen en willen zijn en het soort werk dat ze kunnen en willen doen. Om de motivatie van vrijwilligers op peil te houden, wordt er in het pakket aan maatregelen tot slot ook meer aandacht besteed aan een inclusiever vrijwilligersbeleid, iedereen moet kunnen meedoen, en een gelijkwaardiger waarderingsbeleid binnen organisaties voor inzet van de vrijwilligers.