"Honderden aanmeldingen voor Omtzigt, je zult door al die brieven heen moeten"

Verschillende partijen hebben Pieter Omtzigt op X, voorheen Twitter, gefeliciteerd met het oprichten van zijn partij Nieuw Sociaal Contract. Onder meer PVV, FVD, SP, BBB en CDA hebben de partij welkom geheten op het politieke toneel, ondanks dat zij veel te vrezen hebben van het potentiële stemmenkanon.

PVV-leider Geert Wilders roept Omtzigt op elkaar niet uit te sluiten maar juist samen te werken. Ook Thierry Baudet, partijleider van FVD, schrijft ernaar uit te kijken om samen te werken. Omtzigt zei echter in een interview niet met de PVV of FVD in een coalitie te willen, omdat die partijen volgens hem zich niet aan de rechtstaat houden.

CDA-leider Henri Bontenbal wenst Omtzigt "alle wijsheid en geluk". Hij schrijft uit te kijken naar een "inhoudelijke campagne en ook het onderlinge debat over de beste ideeën voor heel Nederland". De BBB van Caroline van der Plas kijkt uit naar samenwerking met Omtzigt. Van der Plas gebruikt de hashtag #SamenSterk op X.

Politicoloog Henk van der Kolk van de Universiteit Twente verwacht dat met name BBB averij gaat oplopen als Omtzigt zijn partij richting de verkiezingen volledig op de rit krijgt. Daarnaast verwacht Van der Kolk dat ook CDA en VVD de deelname van Nieuw Sociaal Plan zullen voelen. "Dat is een beetje de hoek waarin hij zit, rechts van het midden. Ik weet niet of ze geschrokken zullen zijn, want ze zullen ook denken 'Omtzigt, goede kerel, willen we er eigenlijk wel bij hebben' want partijen hebben wel gelonkt naar hem. Maar het is een concurrent voor die partijen en ik verwacht dat zeker BBB behoorlijke averij zal oplopen als dit een vlucht krijgt."

Omtzigt kan het politieke speelveld drastisch opschudden. Volgens verschillende peilingen heeft hij de potentie kiezers weg te halen bij zowel linkse als rechtse partijen. "Het wordt de strijd van de vernieuwer Pieter Omtzigt tegen de oude partijen", zei politicoloog Simon Otjes vanmorgen bij de NOS "In plaats van een strijd tussen de gevestigde partijen. Dat kan een heel andere dynamiek aan de campagne geven."

Hoewel sommige peilingen tientallen zetels voorzien voor de Enschedese politicus, wil hij zelf minder hard van stapel lopen. Omtzigt noemde het "niet verantwoord" om ineens te veel zetels te halen. Hij beraadt zich de komende tijd hoe hij het aantal zetels mogelijk kan beperken. Dat kan onder meer door slechts in een aantal kieskringen mee te doen aan de verkiezingen.

"Omtzigt moet uitkijken om die peilingen heilig te verklaren", stelt politicoloog Otjes. Hij moet nog met een verkiezingsprogramma komen, met een kandidatenlijst er moet zich nog een campagne ontwikkelen. Het geeft wel aan dat veel mensen vertrouwen hebben in Omtzigt."

Van der Kolk verwacht dat Omtzigt alleen in Overijssel en nog één of twee andere kiesdistricten meedoet en zo de partij klein houdt. op die manier houdt hij de organisatorische problemen rond een te grote partij ook overzichtelijk, maar heeft hij wel een nieuwe partij. "Als je alleen maar in Overijssel mee zou doen kan je nooit 46 zetels halen", stelt Otjes.

Een tweede optie is werken met een betrekkelijk korte lijst de verkiezingen in te gaan. Met daarop een stuk of 25 namen. Mocht Omtzigt dan toch op 46 zetels uitkomen dan heeft hij maar 25 mensen die de Kamer in gaan. De andere zetels worden dan verdeeld onder de andere partijen. "Dat wordt wel lastig als er allerlei zetels zijn waarvan mensen weten: daar zit nou een VVD'er op maar eigenlijk was die van Omtzigt", zegt Otjes. "Dat geeft een lastige dynamiek in de politiek, Dan zit je daar voor de VVD maar eigenlijk was het een zetel voor Omtzigt. Het lijkt me wonderlijke situatie."

Bovendien komen er nu ook 'baantjesjagers' op zijn pad, verwacht Van der Kolk. Mensen die het wel zien zitten om Kamerlid te worden en zich bij Omtzigt melden. "Ik begrijp dat honderden mensen zich aanmelden. Je zou maar door al die brieven heen moeten gaan om mensen te zoeken die de juiste expertises hebben. Dat lijkt me enorm ingewikkeld", vult Otjes zijn collega aan.

Mocht Omtzigt met een goed programma, een goede lijst en een goede campagne komen dan wacht hem na de verkiezingen nog een probleem, verwacht Van der Kolk. "Omtzigt is heel goed in het adresseren van problemen. Daar is hij heel standvastig in maar het sluiten van compromissen en het maken van deals met anderen, dat heeft hij nog niet laten zien. Ik zeg niet dat hij het niet kan. Pechthold heeft wel gezegd dat ie het niet kan. Dat weet ik niet maar het wordt het grootse probleem van Pieter Omtzigt de komende jaren. Hoe kan hij de zuiverheid aan de ene kant die hij zo benadrukt en aan de andere kant politiek bedrijven, compromissen maken, hoe kan hij die verenigen."