Honderden boeren willen dat rechter bescherming van meer dieren en planten tegenhoudt

Dat het wantrouwen groot is blijkt wel uit de opmerkingen van een viertal boeren in de zaal tegenover de bestuursrechter. Ze hebben kritiek op de gevolgde procedure, er zijn vragen of de minister van Natuur en Stikstof wel bevoegd is en er is zelfs grote twijfel of de nieuwe natuur wel zo nieuw is. "We zijn steeds beduveld door de overheid. De boeren hebben de natuur gemaakt maar nu staan we met de rug tegen de muur terwijl juist wij die natuur gemaakt hebben."

Naar verluidt tekenden zo'n duizend boeren bezwaar aan tegen het zogenoemde Wijzigingsbesluit Habitatrichtlijnen. Met dat Wijzigingsbesluit wil de overheid 150 planten- en 70 diersoorten vastleggen die eerder niet voorkwamen op de lijst van beschermde soorten in Natura 2000-gebieden. In Overijssel gaat het onder meer om de gebieden Sallandse Heuvelrug en De Weerribben-Wieden.

Volgens de boeren wordt het hen door de toevoeging van nieuwe beschermde soorten nóg moeilijker gemaakt om te voldoen aan stikstofregels. Mogelijk zouden enkelen door de aanwijzing van nieuwe natuur zelfs de natuurbeschermingsvergunning kunnen kwijtraken. "De restgevolgen van de aanwijzing kunnen heel groot zijn en dat had in het besluit moeten staan. Want dan kan ik er rechten aan ontlenen en nu kan dat niet", zegt een van de boeren in de rechtszaal.

Volgens minister van Natuur en Stikstof Van der Wal is de aanwijzing van kwetsbare soorten niet goed afgerond toen in 2008 de Natura 2000-gebieden in kaart werden gebracht. Met dit wijzigingsbesluit wordt gepoogd die aanwijzing alsnog te completeren. In het hele land hebben zo'n duizend boeren bezwaar aangetekend tegen de wijziging met steun van de stichting Stikstofclaim. In Overijssel gaat het om ruim honderd rechtszaken waarvan de eerste zeven nu zijn behandeld. Deze bezwaarmakers komen uit onder meer Zwolle, Hasselt, Nieuw-Heeten en Holten.

Opmerkelijk is dat zich in deze zaak een derde partij heeft gevoegd. Het gaat om de vereniging Leefmilieu, gesteund door Johan Vollenbroek van milieugroep Mobilisation for the Environment (MOB). Waar MOB en de vereniging Leefmilieu vaak optreden tegen de overheid, staan de beide milieuclubs nu meer naast de minister.

Valentijn Wösten, de juridisch vertegenwoordiger namens de vereniging Leefmilieu, vindt de vele boerenbezwaren 'politiek beladen'. "Het is een schot hagel van honderden beroepszaken. Maar ook deze ondernemers willen ons land toch ook ordentelijk overdragen aan de volgende generaties? Deze rechtszaken zijn heel destructief, al deze energie kan ook gebruikt worden om de problemen op te lossen, maar dat gebeurt nu niet."

Wantrouwen lijkt de grote leidraad in de zeven zaken die vandaag zijn behandeld. De boeren vragen zich af of die nieuwe plant- en diersoorten ook écht al eerder aanwezig waren. "Laat ons dan de stukken uit 2008 zien waarin staat dat die natuur toen al is aangetroffen, mét datum en handtekening." Volgens de boeren is dat de enige manier om aan te tonen dat het een eerlijk proces is. "Want als het om nieuwe natuur gaat, dan hoort die niet thuis in een wijzigingsbesluit. Dan moet je de regels niet strenger maken, maar je afvragen hoe het kan dat er ondanks de vele stikstof toch nieuwe plantjes bij zijn gekomen."

Deze zeven beroepszaken zijn de eerste van velen in Overijssel. De andere zaken zijn nog niet ingepland en de rechtbank weet nog niet wanneer daar tijd voor is. In de zaken die vandaag behandeld zijn, volgt de uitspraak over uiterlijk zes weken.