Zelfdodingen onder boeren zetten politici op scherp: "Beseffen niet altijd wat de impact van ons beleid is"

Melkveehouder Henry Fox uit Lattrop schrok ontzettend toen hij hoorde dat een jonge collega uit de buurt uit het leven was gestapt. Kort daarvoor had een oudere boer een einde aan zijn leven gemaakt. In het gebied ontstond beroering en grote zorg dat herhaling op de loer lag.

In Noordoost-Twente spelen verschillende opgaven die de bedrijfsvoering en toekomst van veel boeren in de knel brengt. "We hebben vanuit het gebied al vaak aandacht gevraagd voor de mentale problemen die ook het gevolg zijn van beleid. Na de dramatische zelfdodingen waren wij bang dat meer mensen deze stap zetten, of spelen met de gedachte. Voor ons noodzaak om hier nogmaals aandacht voor te vragen. Luister naar ons, verlies de menselijke maat niet uit het oog."

De boeren zitten in een gebied met kwetsbare natuur, aan de grens met Duitsland. In de zogeheten beekdalen hebben boeren te maken met strenge regels rondom waterkwaliteit. Ze willen de grond onder hun bedrijf behouden of uitbreiden en hebben opvolgers die graag door willen. "Je probeert van alles, wij willen ook werken aan dierenwelzijn en de nieuwe stal was al getekend en de financiering toegezegd. Na het 'stikstofkaartje' krijg ik geen financiering meer. Wat moeten we doen? Wanneer is het genoeg? De energie raakt op, ook bij ons."

Melkveehouder Rudie Freriks vertelt over de situatie in Salland. Hij is zelf open over de worstelingen die hij en zijn collega's doormaken. "Neem nu die regeling over piekbelasters weer, ineens zitten er in Salland honderd bedrijven die piekbelaster zijn, terwijl dit gebied was aangewezen als landbouw ontwikkelingsgebied. Er zijn heel veel mensen die zich zorgen maken en zelfs radeloos zijn. We moeten elkaar hierin vasthouden en heel houden. De opgaven liggen er, over de invulling kan je discussiëren, maar we zullen het wel samen moeten doen."

De Overijsselse boeren zochten na de zelfdodingen contact met collega-boeren en bestuurders in de provincie om hun zorgen te uiten en vooral om met elkaar te praten over wat er was gebeurd. Ook CDA-politicus Derk Boswijk reageerde op het dramatische nieuws en wilde langskomen voor een gesprek in Twente.

Het werkbezoek krijgt steun van het project 'Taboer'. Een paar maanden geleden werd Taboer gelanceerd vanwege de toenemende mentale druk op menig boerenerf en het taboe dat er nog is om daar vrijuit over te praten. Vanuit hun kennis en deskundigheid praatte voorzitter Fije Visscher de Tweede Kamerleden Derk Boswijk en Eline Vedder van het CDA bij.

"Het is belangrijk dat naast politici ook ambtenaren begrijpen wat beleid doet bij de mensen thuis. Je haalt de boeren weg bij hun anker, je kan niet zomaar zeggen 'dan stop je'. Dat is veel te ingrijpend. Je strooit beleid uit over een gebied en daar moet je wat mee met elkaar, dit kan gewoon niet. Het is goed dat de politiek hierheen komt om te luisteren. We staan pas aan het begin. Er is echt veel gaande, er worden veel moeilijke gesprekken gevoerd."

Kamerlid Derk Boswijk beaamt dat beleidsmakers niet altijd beseffen wat de impact is van de regelgeving in de praktijk. "Wij moeten ons altijd bewust zijn dat wat wij bedenken in Den Haag of het provinciehuis, 'welk effect heeft dit op de mensen thuis'. Zelfmoord heeft niet altijd een directe relatie met beleid, maar het speelt wel mee. Het is belangrijk om hier over te praten."

Op de vraag of de politiek gefaald heeft op het stikstofdossier en de afhandeling daarvan, zegt het Kamerlid dat je dat misschien zo wel kan stellen. "Ik ben de eerste die toegeeft dat wij als politiek hebben gefaald en dat wij nu met elkaar oplossingen moeten vinden. Werkbezoeken zijn waardevol, dan praat je met elkaar in alle openheid. In Den Haag zijn wij vaak bezig met de waan van de dag, ook in debatten moeten we ons meer bewust zijn van de menselijke maat. Ik neem deze boodschap mee. Ik denk dat het goed is als wij en collega's nogmaals met Taboer in gesprek gaan."