Bijzonder monument onthuld in Staphorst: "Je voelt de historie"

“Het begon allemaal zo’n jaar of vier geleden”, vertelt Jakob Slager, voorzitter van stichting Het Wijde Gat. “Iemand van de Historische Vereniging Staphorst vond dat er meer aandacht moest komen voor het voormalige kamp. Vervolgens is de stichting Kamp Het Wijde Gat ontstaan. Met hulp van de provincie Overijssel, de gemeente Staphorst, Staatsbosbeheer en lokale sponsoren is het gelukt om hier een monument te plaatsen.”

“Kamp het Wijde Gat is ontstaan in de jaren dertig tijdens de crisis. Werkloze mannen werden onder andere ingezet om dit stuk bos hierachter aan te leggen,” wijst Jakob Slager. “Begin 1942 zijn de Joden hier gekomen. Drie maanden later zijn zij weggevoerd naar Westerbork. Vanuit daar zijn ze overgebracht naar vernietigingskampen in Oost-Europa.”

Van veertig Joodse mannen die in het kamp hebben gezeten is de naam bekend bij stichting Het Wijde Gat. Deze namen werden donderdag tijdens de ceremonie ook voorgelezen. Een van deze namen is Jules Cohen. “Hij heeft hier gezeten totdat het kamp opgerold werd,” vertelt dochter Nannette Cohen. De opa van Nanette had een winkel in Groningen. “Hij deed alsof zijn twee zoons onmisbaar waren in de winkel. Mijn vader en zijn broer zijn toen uitgetreden van het appèl en zij mochten net voor de ontruiming van het kamp naar huis.”

Uiteindelijk kwam de vader van Nanette later in kamp Westerbork terecht. “Hij is van Westerbork naar Theresienstadt gegaan. Daar heeft hij het einde van de oorlog meegemaakt.“ Na de oorlog schreef Jules Cohen een boek over zijn leven. Hij beschrijft daarin onder andere zijn ervaringen in kamp Het Wijde Gat. “Ik heb alle verhalen gehoord en het is bijzonder om hier rond te lopen. Je voelt de historie en ik ben deel daarvan.”

Van de barakken in het kamp is zo veel jaar later weinig over. “Op basis van een luchtfoto van de RAF hebben we een maquette kunnen maken,” vertelt Klaas Huls, ook lid van stichting Kamp Het Wijde Gat. “De RAF vloog hier over de spoorlijn om te kijken of er bommen gevallen waren. Op basis van deze foto hebben we paaltjes in het bos gezet om een beeld te geven van hoe groot het was.”

Aan het begin van het stuk bos staat een poort met daarop Kamp Het Wijde Gat. “Deze poort hebben we vernieuwd en staat ongeveer ook op dezelfde plek.” In het kamp zaten zo'n tachtig mannen. “Er waren twee barakken en in elke kamer zaten acht personen.” Daar is vandaag de dag niets meer van te zien. “Het kamp is in 1947 afgebroken en verkocht. Er zijn in de buurt nog wel stukken te vinden, maar daar is weinig meer van over.”

Volgens voorzitter Jakob Slager van stichting Kamp Het Wijde Gat is een monument als dat in Staphorst heel belangrijk. “Voor de hele generatie na ons, maar ook voor de generatie voor ons. Het is ook belangrijk voor nabestaanden van de Joden die hier gezeten hebben. Zij vinden het ontzettend belangrijk om de voetsporen te kunnen kruisen van hun voorvaderen. We hebben de barakken hier uitgezet, dus ze kunnen als het ware door de barak lopen waar hun vader geslapen heeft.”

“Het heeft te lang geduurd voordat zoiets gerealiseerd is”, vindt Slager. “Maar we zijn blij dat het er nu is.” Voor de komende tijd heeft de stichting nog allerlei plannen. “We gaan proberen om er met de lokale school een soort herdenking van te maken, we gaan lessen maken om te delen op de scholen en we gaan excursies houden door het kamp. Waar we nu staan is een goed startpunt om verder te gaan.”