Blauwtongvirus nu ook bij schapen in Overijssel, herders en veehouders houden hart vast

Blauwtong is een dierziekte die sinds 2009 niet meer is voorgekomen in Nederland. Het wordt verspreid via knutten, dat zijn kleine muggen. De ziekte is niet overdraagbaar van dier op dier of van dier op mens. Het komt voornamelijk voor bij schapen en runderen, maar ook andere herkauwers zoals kamelen of herten kunnen het krijgen. Vooral bij schapen lijkt het virus zeer heftig toe te slaan en van de zieke dieren overlijden er veel. Koeien die zijn besmet, lijken er minder last van te hebben, maar kunnen ook ziek worden. Als koeien besmet zijn, kan via knutten de ziekte weer verder worden verspreid.

Schaapsherder Marianne Gaspersz beheert met haar kudde schapen het Deventer groen. Ze is alert op ziekteverschijnselen bij haar dieren. "Deze ziekte is zo'n lijdensweg voor een dier. Dat wil je niet, maar het is gewoon niet te voorkomen. Je hoopt dat zo min mogelijk schapen ziek worden of uiteindelijk dood gaan, maar het gaat wel hard deze verspreiding."

René van den Brom is dierenarts en werkt bij Royal GD, de gezondheidsdienst voor dieren. Hij is deskundig op het gebied van kleine herkauwers en blauwtong. "We weten niet waarom er nu na al die jaren blauwtong in Nederland is uitgebroken. We waren vrij van blauwtong. Dit type virus is eerder alleen op Sardinië en Sicilië gevonden. We weten dat het ook in Israël, Tunesië en een aantal andere Afrikaanse landen rondwaart of rondwaarde. Maar hoe het nu hier komt, weten we niet en is ook moeilijk te achterhalen. Dit virus is anders dan wat wij eerder in Nederland hadden en dus is er geen vaccin in Europa. Op korte termijn kunnen wij de dieren niet vaccineren."

De verschijnselen van blauwtong zijn dat dieren veel speeksel aanmaken, koorts hebben, zweertjes hebben in de bek en last krijgen van de klauwen en daardoor vaak blijven liggen. Op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit staat alle informatie over de huidige uitbraak.

Dat het virus nu dichtbij is en er eigenlijk geen medicijn voor is, maakt dat schaapsherder Marianne wel extra goed haar dieren controleert. "Ze zien er nu goed uit. Ze vreten goed, alles is rustig in de kudde. Maar het virus is gesignaleerd in Holten. Ik probeer via homeopathische middelen de dieren preventief te helpen. Je weet het niet en je wil alles doen wat je kunt. Je bent zo gek met je dieren. Eigenlijk wil ik er niet aan denken wat er kan gebeuren als ook mijn schapen ziek worden."

Normaal zou de ram in deze periode bij de kudde gaan om te zorgen dat de schapen drachtig worden en gaan aflammeren. Dit jaar durft Gaspersz dat niet aan. "De lammetjes zijn bedoeld als vervanging van je kudde of voor de verkoop. Maar een drachtig schaap is kwetsbaar, dus ik heb voor mijzelf besloten dat dit jaar geen ram bij de kudde komt. Als dan mijn schapen ziek worden en er overlijden er veel, dan is dat niet alleen vreselijk voor de dieren en voor mij als mens, maar heeft dat ook financieel gevolgen. Maar ik kan niet anders."

Dierenarts Van den Brom is op een bedrijf geweest waar veel zieke schapen waren en ook veel dieren waren overleden. Hij sprak daar met landbouwminister Piet Adema over de situatie in Nederland. "Dat doet echt wat met je. Die dieren zijn zo ziek en ook de boer staat een beetje machteloos. Wat je kan doen, gebeurt al op de bedrijven; goede zorg, pijnstillers, toewijding en controles. Misschien dat, als het mogelijk is, de dieren voor de schemer in de stal kunnen worden gezet. Knutten zijn vooral rond de schemer actief. Zorg dan wel voor goede ventilatie in de stal. Maar dan nog is het niet gezegd dat je dieren vrij blijven van blauwtong."

De snelheid van de besmetting was in 2008 en 2009 ongeveer vijftien kilometer per week. Omdat het een meldingsplichtige aandoening is, moeten veehouders en hobbyboeren de verdenking van blauwtong melden. Het duurt een aantal dagen voor de uitslag bekend is. Momenteel zijn zeker 300 bedrijven in Nederland besmet en zijn er nog veel verdenkingen, aldus Van den Brom.

"Het is niet voor niks dat deze ziekte een meldplicht heeft. Je ziet heel snel heel veel hele zieke dieren. Er overlijden dieren en dat doet je wat. Dat is heel naar om te zien."