Is de strijd om het zout in Haaksbergen beslecht of niet?

Gisteravond zetten alle externe partijen het licht alvast op groen, voor zo ver ze dat nog niet hebben gedaan. Woordvoerders van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), onderzoeksbureau TNO, zoutwinner Nobian, Staatstoezicht op de Mijnen en andere deskundigen gaven in een drie uur durende informatiebijeenkomst antwoord op alle kritische vragen vanuit de raad over veiligheid van zoutwinning en het toekomstperspectief voor Haaksbergen.

Wordt de gemeente er financieel of economisch beter van of dreigt een tweede Gronings drama voor met name Sint Isidorushoeve, waar de zoutholten zich in de bodem bevinden waarmee Nobian aan de slag wil?

Ja, zoutwinning kan relatief veilig. Ja, er kan een lichte bodemdaling optreden en nee, risico's op aardbevingen zijn er niet. Op enkele lichte trillingen na, die waarschijnlijk niet eens worden gevoeld door de bewoners van Sint Isidorushoeve. En minstens zo belangrijk: als het zout uit de bodem is gehaald, worden de achtergebleven holtes niet gebruikt voor de opslag van waterstof. Die toezegging van Nobian en EZK klonk gisteravond glashelder.

"Ik ben heel blij met de bijeenkomst van gisteravond", reageert fractievoorzitter Wesley Uuldriks van coalitiepartij Nieuw Haaksbergen. "Onze vragen gaan met name over de veiligheid en ik heb het idee dat we nu meer weten dan een week geleden. Ik vond het ook fijn dat alle partijen tegelijk aanwezig waren, zodat je de punten van de een bij de ander kon voorleggen."

Of dat een volmondig ja gaat betekenen voor de zoutwinning in Haaksbergen? Die vraag komt volgens Uuldriks te vroeg. "Alles wat we nu weten en hebben gehoord, gaan we eerst binnen de fractie bespreken en afwegen."

Fractievoorzitter Esther Diepenmaat van het CDA stelt dat de extra raadsbijeenkomst geen nieuwe gezichtspunten voor haar fractie heeft gebracht. "Wat we al wisten is gisteren min of meer herhaald en bevestigd. Dus dat verandert wat mij betreft niks aan het besluit dat we dat in juli al hadden kunnen nemen. Al moeten we het er binnen onze fractie nog wel eenmaal over hebben natuurlijk."

Alle raadsfracties van Haaksbergen lijken over het algemeen tevreden te zijn dat veel onduidelijkheden en vragen die al jarenlang blijven opduiken rond de zoutwinning nu wel zo'n beetje zijn weggenomen. Maar niet alle. "Ik denk dat tachtig tot negentig procent van onze vragen wel beantwoord is", reageert fractievoorzitter Thij Looman van de PvdA. "Maar het blijft een verhaal dat steunt op theorie. En dus hopen wij nog ontbrekende informatie te vergaren uit de praktijksituatie."

Looman verwijst naar de zoutsafari die nog op het programma staat voor de raadsleden. "We gaan nog een kijkje nemen bij de bestaande zoutwinning in Hengelo en in Groningen en hopen zo wat meer te weten wat het in de praktijk gaat beteken voor onze bewoners die te maken krijgen met zoutwinning in hun omgeving."

En dat is precies waar omwonenden nog om verlegen zitten: meer informatie over wat zoutwinning in hun omgeving gaat betekenen. Sommigen hebben er een hard hoofd in. Zo mort actiecomité Laat de Hoeve niet Zakken ook na de bijeenkomst van gisteravond nog over het gebrek aan een kritische houding bij raadsleden.

Fractievoorzitter Gert-Jan Vonkeman van D66 verwerpt de suggestie dat de raad zich onvoldoende kritisch opstelt in het dossier zoutwinning. "Ik zit sinds 2014 in de gemeenteraad en weet niet beter dan dat we met vraagstukken hierover bezig zijn. Ik heb het gevoel dat we tot het uiterste hierop hebben doorgevraagd en nu zover zijn dat we op alle vragen een klip en klaar antwoord hebben. Dus ja, ik denk dat we klaar zijn voor het nemen van een besluit over de zoutwinning."

Wat dat besluit zal zijn, daar loopt Vonkeman nog niet op vooruit. Het college van burgemeester en wethouders moet nog met een raadsvoorstel komen over het wel of niet afgeven van de zogeheten verklaring van geen bedenkingen. Zonder die verklaring kan en mag het ministerie geen vergunning geven aan Nobian voor de geplande zoutwinning.

Of D66 instemt met die verklaring? Vonkeman houdt nog een slag om de arm. Komende weken gaat zijn partij dus samen met de andere fracties eerst op safari. ''We gaan het veld in om te praten met mensen die van nabij met zoutwinning te maken hebben. We willen van hen persoonlijk horen wat de ervaringen zijn. De informatie die we daar meenemen telt ook mee in de besluitvorming. Zo hebben we uiteindelijk een compleet beeld van alle mitsen en maren en de voors en tegens en hebben we alles gedaan om een verantwoorde beslissing te kunnen nemen."

"Al is het natuurlijk ook zo dat we nooit honderd procent garantie zullen krijgen dat alles goed gaat bij de zoutwinning. Dus je zal moeten accepteren dat die garantie er niet is", aldus Vonkeman.

De VVD is niet overtuigd door alle partijen die Haaksbergen over de streep proberen te trekken. Fractievoorzitter Bas Woortman is daar eerlijk in. "Ik had het idee dat de hele voordracht van gisteravond behoorlijk georchestreerd was. De partijen die tegenover de raad stonden, en dan bedoel ik Staatstoezicht op de Mijnen, TNO, Nobian en het ministerie, waren goed op elkaar ingespeeld en ondersteunden elkaars verhaal als één geheel."

"Ik weet niet of we nu op alle vragen een goed antwoord hebben gekregen. Technisch wel, maar hoe zit het in de praktijk? Omstandigheden kunnen in de praktijk anders uitpakken dan vooraf in het laboratorium is berekend."

Woortman komt met een voorbeeld: "Als het waterschap modellen en berekeningen maakt voor de ideale grondwaterstand, komt het in de praktijk soms voor dat verschillen van vijftig centimeter ontstaan. Hoe pakt dat dan straks uit bij de berekening van modellen voor bodemdalingen als het zout uit de grond is gehaald? We gaan daar als VVD Haaksbergen samen met onze steunfractie eerst nog eens goed over nadenken. Ongetwijfeld leidt het tot meer vragen die we dan weer willen stellen."

Pas daarna, als alles helder is, is het moment daar om ook de juiste afweging te maken, aldus de VVD'er. "Het is uiteindelijk niet de vraag of het veilig is, maar of het verantwoord is. Daar zijn we nog niet uit."