Streep door vergunning voor emissiearme stallen Overijsselse boeren, ook voor varkens en pluimvee

Boeren moeten hun stallen voorzien van emissiearme stalsystemen. In theorie leidt het houden van vee in zulke stallen tot een lagere stikstofuitstoot dan het houden van vee in een gewone stal. Veel boeren hebben geïnvesteerd in zo'n stal. Maar wetenschappelijke onderzoeken toonden aan dat de afname van ammoniakuitstoot in werkelijkheid tegenviel en dat dus niet geconcludeerd kon worden dat een emissiearme stal geen schade aan de natuur veroorzaakt.

Een bedrijf met een emissiearme stal mag daarom niet zomaar uitbreiden of een natuurvergunning krijgen, zoals in Overijssel in negen gevallen wel is gebeurd. Daarvoor moet eerst een beoordeling van de natuurschade worden gemaakt, aldus de Raad van State. Dat geldt sinds vandaag dus niet alleen voor melkveehouders, maar ook voor varkens- en pluimveehouders.

Milieuorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB) stapte naar de rechter en kreeg gelijk. De rechtbank vindt dat de provincie dit niet mocht doen, omdat er twijfel bestaat of de emissiearme stalsystemen in deze concrete gevallen wel leiden tot de verwachte verlaging van de stikstofuitstoot. Volgens de rechter kan “niet met zekerheid kan worden gezegd dat het houden van vee de Natura 2000-gebieden niet zou aantasten”.

En dus ging er een streep door negen afgegeven vergunningen, waarna de provincie naar de Raad van State, stapte. Die oordeelde vandaag dat de rechter terecht een streep heeft gezet door de afgegeven vergunningen.

De Raad van State oordeelde vorig jaar al dat bij het verlenen van nieuwe natuurvergunningen voor emissiearme stallen met bepaalde staltypen geen gebruik meer mag worden gemaakt van de tot dan toe gebruikte emissiefactoren, omdat onzeker is of de emissiearme melkveestallen in de praktijk doen wat ze beloven.

Melkveehouderijen met dit type stal kunnen alleen een natuurvergunning krijgen als uit een zogenoemde passende beoordeling blijkt dat de natuur geen schade oploopt. Daar blijft de Raad van State niet alleen bij, het trekt de lijn ook door naar emissiearme stallen voor varkens en pluimvee.

Dat betekent dus dat ook met de toepassing van de emissiefactoren voor deze stalsystemen de uitstoot uit deze stallen niet met de vereiste zekerheid kan worden vastgesteld, omdat deze emissiefactoren de werkelijke stikstofuitstoot waarschijnlijk onderschatten.

In drie zaken ging het niet om emissiearme stallen, maar om een natuurvergunning voor een melkveehouderij die zijn koeien niet alleen in de stal maar ook in de wei laat staan. Ook hier grijpt de hoogste bestuursrechter terug op een uitspraak die al eerder is gedaan in een zaak elders in het land: het weiden van koeien heeft geen negatieve gevolgen voor de natuur als de uitstoot in de wei weggestreept kan worden tegen de uitstoot uit de stal.

Als dat niet vastgesteld kan worden, is een passende beoordeling nodig voordat de provincie een natuurvergunning mag afgeven.

De Raad van State realiseert zich dat de uitspraken van vandaag het verlenen van een natuurvergunning voor veehouderijen 'bemoeilijkt en vertraagt'. 'Maar de strenge Europese natuurbeschermingsregels waaraan Nederland zich heeft gebonden, laten een andere uitkomst niet toe. Het is daarom belangrijk dat het aangekondigde onderzoek naar de effectiviteit van emissiearme stallen snel duidelijkheid biedt.