nieuws
Er is leven na de boerderij: "Boeren zijn gewild bij potentiële werkgevers"
Boeren onder druk in Overijssel - aflevering 5
De toekomst van veel boeren in Overijssel staat op het spel. De afgelopen vijftien jaar is bijna de helft van de veehouders ermee gestopt. Boeren staan voor moeilijke keuzes. Welke kant gaan ze op met hun bedrijf? Worden ze groot, groter, grootst? Gaan ze zich specialiseren, kiezen ze voor een andere invulling van het bedrijf, of toch een maatschappelijke carrière buiten het bedrijf?
Van melkveehouder Jan Martin Smid uit De Wijk weten we dat hij gaat stoppen. De investering om de boerderij klaar te maken voor de toekomst kan hij niet dragen.
In oktober vorig jaar kwam zijn bedrijf in de verkoop. Inmiddels is de grond verkocht. Jan Martin en zijn gezin blijven wel wonen in de boerderij.
Jan Martin ziet het om zich heen gebeuren: "Het aantal bedrijven wordt kleiner. Er zijn boerderijen waar nu exposities worden gehouden of waar garagebedrijven inzitten."
Verpaupering dreigt op het platteland
Voor het behoud van het platteland is het essentieel dat de gebouwen benut blijven, vindt Jan Martin. "Anders dreigt de verpaupering van het platteland."
Verloedering van het platteland ligt op de loer. Makelaars in de agrarische sector zijn zich daar van bewust. Een van hen is Yvon Droste van AgriTeam Makelaars Oost-Overijssel.
"Op het moment dat wij bij boeren komen die eraan denken om hun boerderij te verkopen, kijken wij eerst of het bedrijf interessant is voor een andere boer. Is het groot genoeg? Kun je hier een rendabel bedrijf exploiteren?"
Is het oordeel negatief, dan kijkt Droste naar alternatieve invullingen. "Wat mag er volgens het bestemmingsplan? Waar zou het geschikt voor zijn?"
Alternatieve mogelijkheden zijn beperkt
Alternatieven zijn er voldoende, helaas zijn de mogelijkheden beperkt. "Het zou zo langzamerhand mooi zijn dat daar makkelijker mee wordt omgegaan", legt ze uit.
"De gronden zijn vaak goed te verkopen, maar aan de gebouwen hebben niet alle boeren wat. Daar zou je wat anders in moeten kunnen ontwikkelen. Dat mag in het bestemmingsplan niet altijd. Daar lopen wij wel vaak tegenaan."
De locaties zijn beter te verkopen, als er meer mogelijkheden zijn. "Dan houdt de locatie meerwaarde", legt Droste uit. "De locaties blijven beter onderhouden door de nieuwe ondernemers. Het houdt het platteland een stuk leefbaarder."
Andere bestemming
Ondertussen staan er in Overijssel al heel wat boerderijen met een andere bestemming. De schuren en stallen zijn voor van alles en nog wat geschikt. Op de boerderij van Marinka en Frans Steggink in Nutter lopen bijvoorbeeld geen koeien, maar mensen in witte badjassen.
Marinka en haar man hebben een voormalig melkveebedrijf omgebouwd tot wellness center: de Boerderij Spa: "Wij hebben drie dochters gekregen. We merkten al vroeg dat ze helemaal geen interesse hadden in het melkveebedrijf. Dan ga je op zoek naar iets anders.
Rond 1997 kwamen ze op het idee voor de Boederij Spa. "Dat vonden onze dochters een goed idee. Dan kun je wel eigenwijs verder gaan met het melkveebedrijf, maar het zou ook wel heel leuk zijn als de boerderij in functie blijft."
Zorgappartementen
Jan Martin Smid denkt erover om zorgappartementen op zijn boerderij te gaan realiseren. "Mijn vrouw komt uit de zorgsector en die heeft altijd de droom van zorgappartementen in het oude gedeelte van de boerderij. Ik ben in dat plan gaan geloven."
Boeren zoeken naar een andere invulling van hun bedrijf of zoeken een 'reguliere baan'. Veel is mogelijk, weet Paulien Hogenkamp. Zij begeleidt boeren die een stap willen maken.
'Boeren zijn harde werkers'
"Boeren die stoppen met hun bedrijf hebben zo weer werk. Die krijgen werk letterlijk aangeboden. Het zijn geen zeurpieten, het zijn geen klagers. Het zijn harde werkers. Ze hebben een enorme brede achtergrond. Ze hebben enorm veel talenten en dat zien potentiële werkgevers."
Henk Korterink staat boeren ook bij. Hij is wat genuanceerder. "Een aantal boeren die ik heb begeleid en die een goede opleiding hebben gehad, vindt wel weer iets. Maar vaak zijn de boeren die erachter komen dat ze niet verder willen al 40 of 50 jaar oud. Dan wordt het lastig om iets anders te krijgen."
Een andere boeg
Stoppen met de boerderij of het helemaal over een andere boeg gooien. Er is goed nieuws, zegt Paulien Hogenkamp. Er is leven na de boerderij. "Er is heel veel mogelijk", benadrukt ze. "Als mensen het hoofd weer rustig hebben, dan ligt de wereld aan hun voeten."
De komende jaren stoppen drieduizend boeren. Ruim de helft, 1600 boerenerven, komen leeg te staan. Dat is twee miljoen vierkante meter, méér dan het aantal vierkante meters dat leegstaat op de kantorenmarkt en de winkelmarkt in Overijssel bij elkaar opgeteld.
Schaalvergroting
Schaalvergroting is een van manieren om als boer toekomst te hebben. Veehouder Gerard ten Dam uit Hengelo kiest een ander pad. Hij wil verder als biologische boer.
"We willen een bepaald ras gaan houden, waarvoor we nu de afzetmogelijkheden onderzoeken. In die richting kunnen we waarschijnlijk wel de kost verdienen."
Niche-markt
Hoe verdien je als boer een eerlijke boterham? Die vraag gaan heel veel boeren zich de komende jaren stellen. Regiomanager Dijan Bruins van Countus denkt dat een hele grote groep boeren voor de wereldmarkt blijft produceren. Daar waar het past kan men de niche-markt in."
Welke keuze de boer ook maakt, er moet een verdienmodel achter liggen. De consument moet bereid zijn om voor zijn producten te betalen. De bereidheid van de consument bepaalt hoe groot die sector kan worden.
Daarin schuilt volgens Bruins het gevaar. "Mensen kiezen in de supermarkt nog steeds voor het goedkoopste product. Ze kiezen met de portemonnee en niet met hun hart."
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
