Weblog: Vrede

Een deel van Almelo was omgetoverd tot een treinstation van de jaren veertig. We liepen langs de trein, de blauwe engel, om vervolgens in een gigantische bedrijvenhal je helemaal onder te laten dompelen in die jaren. In de immense hal stonden vele lange tafels en er liepen en fietsen mensen langs de tafels. Mensen die zo uit de jaren veertig kwamen gewandeld. Ze waren op weg naar het station in Almelo. Aardappelsalade, brandnetelsoep en ‘hete bliksem’ stonden op het menu. Er kwam een pan op tafel en een paar lepels en dan moest je het onderling maar zien te verdelen. Zorgen dat iedereen genoeg kreeg. Alleen dat eten met elkaar, wat overigens heerlijk smaakte, en het verdelen van de buit was een belevenis op zich. Tijdens het eten hoorde je op de achtergrond flarden van Radio Oranje. De verhalen aan tafel kwamen op gang er was een geweldige sfeer en iedereen praatte met iedereen. Opeens wordt alles dan nog persoonlijker. Want is het is geen voorstelling van de ‘Soldaat van Oranje’ waar je anoniem op de tribune zit. Nee, dit is het verhaal van mijn geboorteplaats, het gaat over het paard Piet waar mijn vader het vaak over heeft gehad. Het gaat over de boerderij daar en daar waar de kogel gaten nog in de deur zitten... Het verhaal gaat over Derek Smoes een verzetsstrijder uit mijn Vriezenveen. Het gaat over Twentenaren met moed en lef. 

We schuiven aan op een overvolle tribune. Overdekt dat wel, maar verder helemaal open. Het gaat regenen, maar het verhaal gaat door. Het wordt donker en dat maakt alles nog echter. De meeslepende muziek, kwetsbare stemmen, de straatlantaarns die schijnen in de gezichten van de acteurs en je voelt de twijfel, de spanning, de droefheid van de situatie…

Maar de schrijver van het stuk laat ons meer zien dan een helden-verhaal met een trieste afloop. Hij laat ons ook het verhaal áchter de voordeur zien, het persoonlijke verhaal, de rol van de vrouwen. Het gezichtspunt van mevrouw Smoes die hoogzwanger met twee kleine kinderen niet weet waar haar man uithangt en in doodsangsten leeft. Het grijpt je naar de keel als je hier goed bij stil staat en dat deed het. 

U kent ongetwijfeld het verhaal nog beter dan ik het ken. De verzetsstrijders overvielen in november 1944 de bank van Almelo om de 46,1 miljoen guldens, u hoort het goed, 46,1 miljoen guldens, die de Duitsers als oorlogsbuit naar Duitsland probeerden te loodsen, tegen te houden. Het idee was dit geld uit te delen aan de stakers van de spoorwegen. ‘Want de kinderen van Versteeg moeten onder de wol”. Code taal om de spoorwegen plat te leggen en zo de Duitse bezetter te dwarsbomen.

Het verhaal laat ons mee beleven waar het mis is gegaan. Ik zit met mijn vader gearmd op de tribune. De wind waait langs onze gezichten en het is als de muziek niets speelt, muisstil. Ook deze stiltes maken indruk op mij. Mijn vader, hij is een paar jaar na de oorlog geboren. Niet in de oorlog, toch is hij zoals hij dat zelf zegt in de sfeer van de oorlog opgegroeid. Wat opviel was dat mensen, destijds meer dan nu, verbroederd waren. We deden het samen, we hielpen elkaar. Het lijkt nu toch egoïstischer allemaal. 

“Wie mut vandan met mekaanr” en ‘De muziek houdt nooit op’ zingt één van de hoofdrolspelers die Höfter op genadeloze wijze schitterend neerzet. Het laatste lied raakt. Er rollen heel wat tranen. Bij mij in ieder geval wel…

Wat een tijd, wat een idiote tijd. Dat kunnen we ons onmogelijk voorstellen. Maar we moeten er van leren met elkaar. We zitten er even ruim 2 uur in en dan kom je er ook achter dat er meer lagen zijn dan zwart – wit, goed en fout. Het is echt grandioos vertolkt door geweldige spelers, zangers en muzikanten en al die vrijwilligers. De passie, professionaliteit, liefde en vele werk spat er van af. Ik heb genoten en heb opnieuw geleerd dat vrede niet vanzelfsprekend is. Dit verhaal mag nooit verloren gaan. Ik zou zeggen ga er naar toe en ik zou zeggen: elke middelbare scholier in Twente naar deze musical! Succes catering, cast, producenten, vrijwilligers, muzikanten en spelers geniet van de aankomende weken! 

En voor u een fijne zondag!