nieuws

Nieuwe DNA-methode van Saxion extra wapen bij oplossen honderden cold-casezaken

Studenten van de Saxion Hogeschool in Overijssel zijn er voor het eerst in geslaagd een DNA-profiel op te stellen aan de hand van zogenoemde geurdoekjes. De nieuwe, revolutionaire methode kan de komende jaren een cruciale rol gaan spelen bij het oplossen van de honderden cold-casezaken die justitie nog op de plank heeft liggen. Daarbij gaat het om zware misdrijven als moorden, ernstige zedenzaken en kapitale branden. "Deze methode kan de doorbraak betekenen in een vastgelopen politieonderzoek."
door Ina Brouwer en Jan Colijn
Dat deze nieuwe aanpak eraan zat te komen, meldde onder meer RTV Oost al in mei 2016. Alleen bevond zich de methode toen nog in een experimentele fase. De studenten, die worden opgeleid tot forensisch onderzoeker, hebben intussen proeven gedaan. Daarmee hebben ze aangetoond dat het daadwerkelijk lukt om aan de hand van de geurdoekjes een DNA-profiel op te stellen.

Voor het eerst toegepast
Aansluitend daarop is de methode nu voor het eerst toegepast in twee lopende coldcase-onderzoeken. De resultaten ervan worden over enkele weken verwacht. Politie, justitie en forensisch experts kijken hier met grote belangstelling naar uit vanwege de mogelijkheden die de methode biedt in toekomstige zaken. Landelijk zijn er immers nog honderden onopgeloste zware misdrijven.

Methode geurdoekjes
Bij de 'Saxion-methode' draait het allemaal om zogenoemde geurdoekjes. Voorheen werden deze doekjes - gemaakt van katoen - bij zware misdrijven op een plaats delict gelegd of op bijvoorbeeld een moordwapen. Via een speurhond werd vervolgens geprobeerd een link te leggen tussen het geurdoekje en een verdachte.

Verboden verklaard
Na fouten met deze geurproeven werd de methode in 2006 verboden verklaard en kon zodoende niet meer worden ingezet. Veel politiekorpsen hebben de geurdoekjes echter wel bewaard.

Andere sporen
Een slimme studente van Saxion kwam daarom op het idee dat – wanneer de doekjes geur konden opvangen – ze wellicht ook andere forensische sporen konden bevatten zoals haren, speeksel of huidschilfers. Vanwege sterk verbeterde technieken hebben forensisch experts vandaag de dag immers soms aan de kleinste sporen al voldoende om een DNA-profiel op te kunnen stellen.

Geen toevalstreffer

Na een eerste succesvol experiment met een zelfgemaakt proefdoekje, hebben de Saxion-studenten het afgelopen half jaar uitvoerig proeven gedaan met geurdoekjes uit bestaande onderzoeken. Vervolgens bleek dat het experiment met het zelfgemaakte proefdoekje geen toevalstreffer was.
“In totaal ging het om twintig zaken, afkomstig van de politie Amsterdam”, zegt Jaap Knotter, voormalig rechercheur en tegenwoordig lector aan de forensische opleiding van het Saxion. "Uit die twintig zaken hebben we heel willekeurig twee zaken nader onderzocht: in beide gevallen lukte het een DNA-profiel op te stellen."

Primeur

Het ging hier echter om zaken die al verjaard zijn. Als primeur is de methode nu voor het eerst toegepast in twee lopende cold-casezaken. Onduidelijk is overigens om welke misdrijven het gaat. “Om ervoor te zorgen dat onderzoekers zo onbevangen mogelijk hun werk doen, worden dergelijke onderzoeken geanonimiseerd”, aldus Jaap Knotter.
Er is overigens nog wel een kanttekening: als er een DNA-profiel is vastgesteld van iemand die op de plek van het misdrijf aanwezig is geweest, hoeft het nog niet meteen om de dader te gaan. Het profiel kan immers ook afkomstig zijn van een getuige of iemand die toevallig op de plek aanwezig was.

Hooggespannen verwachtingen
Niettemin zijn de verwachtingen rond de nieuwe 'Saxion-aanpak' hooggespannen. De grote vraag is echter of een rechter de methode uiteindelijk als bewijs accepteert. Knotter nuanceert in dat verband dat een verdachte nooit kan worden veroordeeld, louter op basis van de bevindingen van Saxion-studenten: "Om de simpele reden dat we niet officieel zijn erkend als forensisch instituut. Het gaat hier immers om studenten die het vak nog moeten leren. Niettemin, in een rechtszaak heb je sowieso aanvullende bewijzen nodig. In het verleden kon iemand misschien nog op basis van DNA worden veroordeeld, maar dat is allang niet meer zo."

Spoor leidt naar verdachte

De mogelijkheden van de nieuwe methode zijn volgens Knotter niettemin in potentie enorm. "Het kan de doorbraak betekenen in een vastgelopen politieonderzoek. De grote verdienste is vooral dat een DNA-profiel richting een eventuele verdachte kan leiden. Vervolgens is het echter aan politie en justitie om daar verder mee te rechercheren voor de vereiste aanvullende bewijzen."

Nieuw type geurdoek

Een van de grote uitdagingen waar het team voor stond, was het uit de doekjes losmaken van de DNA-sporen. Studenten van de afdeling Fashion and Textile technology van Saxion leverden een belangrijke aandeel in het ontrafelen van de structuur van de geurdoeken. Op grond daarvan worden nu nieuwe geurdoeken ontwikkeld die het DNA-materiaal makkelijker loslaten.
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via een WhatsApp-bericht: 06 - 57 03 33 33.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.