nieuws

Maart Dialectmaand: ‘plat proat’n’ als meerwaarde in de zorg

De streektaal heeft een positief effect op het geestelijk welzijn van bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen. Doordat senioren ‘plat’ kunnen praten, kunnen ze hun klachten en gevoelens beter onder woorden brengen. Bovendien ontstaat eerder een klik met dialectsprekend personeel. De streektaal kan met het oog op de vergrijzing die ons land de komende jaren te wachten staat een prominente rol gaan spelen in de zorg.
Door dialect te spreken ontstaat er sneller een klik tussen bewoner en een verzorger, zo concludeert de onderzoeker. Al kleeft er tegelijk ook een risico aan: andere bewoners die de streektaal niet machtig zijn, kunnen worden buitengesloten van de rest van de groep.
Er zijn instellingen die gebruik maken van dialect
Albert Bartelds van IJsselacademie
Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van de Universiteit Maastricht en het Meertens Instituut, dat zich bezighoudt met studie naar de Nederlandse taal en cultuur. Onderzoeker Jolien Makkinga kwam tot haar conclusies na onderzoek in een verzorgingshuis in Maastricht.
Ook in het woon- en zorgcentrum De Herfstzon in Goor wordt door personeel en bewoners volop dialect gesproken, zo staat te lezen in een longread van vier studenten journalistiek van de opleiding Windesheim.
Volgens de onderzoekster is het bij het gebruiken van de streektaal in de zorg wel van belang dat het juiste dialect wordt gesproken. Leidinggevende Karin Schuurman daarover: “Ik kom zelf uit Lattrop en zeg zelf meestal ‘du’ of ‘die’, terwijl iemand uit een andere plaats misschien eerder ‘iet’ of ‘oe’ zegt.”

'Kliekjesvorming'
Ook wijst de onderzoeker op het gevaar van 'kliekjesvorming' onder de bewoners.
Aangezien de bewoners van De Herfstzon niet alleen uit Twente of Salland komen, maar ook uit de Randstad is hier het Nederlands doorgaans de voertaal. Al wordt er ook volop dialect gesproken. Volgens medewerkster Anja valt het in deze instelling met die uitsluiting in de praktijk wel mee.
“Mensen die samenwonen ergeren zich natuurlijk weleens aan elkaar, maar ik denk niet dat het iets te maken heeft met het spreken van dialect. (…) Eigenlijk zie je dat de wissel tussen het spreken van dialect en algemeen Nederlands vanzelf gaat." Ze legt uit dat wanneer mensen in een groep zitten, het omschakelen vanzelf gaat. “Op afdeling De Ster woont bijvoorbeeld een Rotterdammer en daardoor wordt er meestal gewoon Nederlands gepraat.”

'Gebruik maken van dialect'

Volgens Albert Bartelds van de IJsselacademie, het kenniscentrum voor de streekcultuur in Overijssel, is er een kentering te zien. “Er zijn mensen die dialect gebruiken op hun werk en dan op hun vingers getikt worden door de leidinggevende. Maar er zijn ook veel instellingen die er bewust gebruik van maken.”

Favoriete dialectwoord
Gedurende de hele maand maart besteedt RTV Oost aandacht aan dialect. Zo zijn er al een kleine 5.000 stemmen uitgebracht op onze verkiezing van het favoriete dialectwoord.
DIALECTFESTIVAL

RTV Oost houdt zondag 31 maart het Dialectfestival. Er zijn proeverijen van streekproducten en liveoptredens van onder anderen Duo Höllenboer, Bert Eeftink en Paul Schabbink, Frank Droste, Edwin van Hoevelaak, Jan Riesewijk & Tweeduuster en De Heinoos. Het festival duurt van 13.00 tot 17.00 uur, de toegang is gratis. Het evenement wordt gehouden in de RTV Oost-studio aan de Hazenweg 25 in Hengelo.
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via een WhatsApp-bericht: 06 - 57 03 33 33.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.