Drie dorpskerken in Twente moeten waarschijnlijk dicht

Niet alle geloofsgemeenschappen gaan daar zomaar in mee. De kans bestaat dat ze tot de hoogste instantie (Rome) mogelijke sluiting gaan aanvechten. Mede gezien de (beroeps)procedure is sluiting de eerstkomende twee tot drie jaar niet aan de orde.

In 2010 zijn de zes zelfstandige parochies van Delden, Beckum, Bentelo, Sint Isidorushoeve (De Hoeve), Hengevelde en Goor, gefuseerd tot de Heilige Geestparochie. In de praktijk is het vice-voorzitter Peter Helle die het parochiebeleid uitdraagt. 

Het parochiebestuur is al vanaf 2016 bezig om een goed beeld te krijgen van de vitaliteit van die grote parochie. In het onderzoek is de staat van de gebouwen, de financiën, de kerkgang en de betrokkenheid van de parochianen gewogen.

De uitkomsten van het onderzoek zijn de afgelopen maanden gedeeld met de verschillende geloofsgemeenschappen. Helle: "Positief is, dat de opkomst groot was. De parochianen zijn erg betrokken. Elke avond waren zeker tachtig mensen aanwezig om mee te praten." Op zeker zestig flip-overvellen zijn suggesties gedaan voor het vitaal houden van de geloofsgemeenschappen en het openhouden van de lokale kerk.

Met de op- en aanmerkingen van de parochianen in gedachten, gaat het parochiebestuur zich deze zomer beraden op de stappen die moeten worden gezet. "We hebben de richting aangegeven, straks wordt het tijd om de route te bepalen", zegt Helle. Na de zomer doet het bestuur richting bisdom voorstellen over wat er met de kerken dient te gebeuren. In het najaar worden de parochianen nogmaals gehoord.

Het ziet er naar uit dat de kerk in Bentelo op termijn moet sluiten. Ondanks regelmatig onderhoud is de toestand van het gebouw matig. Eigenlijk moet er over vier tot zes jaar groot onderhoud worden gepleegd. Dat wordt geraamd op minimaal 240.000 euro. Met name de renovatie van het kerkdak is een grote kostenpost. Maar daarvoor is geen geld gereserveerd.

Bij het onderhoud aan het gebouw en de gronden er omheen zijn veel vrijwilligers betrokken. Tuin, parkeerplaats en kerkhof liggen er dan ook goed verzorgd bij. 

Financieel draait de geloofsgemeenschap al jaren negatief: elk jaar moet er zeker 8.000 euro bij. De geloofsgemeenschap is wel actief binnen en buiten het kerkgebouw, maar "het bruist niet meer". Positief is dat de dorpsgemeenschap nauw betrokken is bij de kerk en graag zou zien dat het gebouw behouden wordt voor de gemeenschap. 

Ook de geloofsgemeenschap in Beckum kreeg slecht nieuws te horen: er zijn weinig activiteiten en er is geen geld gereserveerd voor groot onderhoud van de kerk. Dat is nog niet direct nodig maar het gaat zeker 50.000 euro kosten. De kerk is verder in goede staat. De locatieraad is met vijf personen inmiddels weer op sterkte.

Ook hier zijn veel vrijwilligers betrokken bij het onderhoud aan kerk, pastorie, tuin en begraafplaats. Financieel kan de geloofsgemeenschap dankzij de opbrengst uit erfpacht en het afstoten van de exploitatie van het Proggihoes de begroting jaarlijks net rond krijgen.

Net als de kerk in Bentelo ligt het in de planning dat ook deze kerk op termijn aan de eredienst wordt onttrokken. 

Zagen de parochianen in Beckum en Bentelo de bui al hangen, de geloofsgemeenschap in St Isidorushoeve wil niet weten van sluiting van het kerkgebouw. Toch is dat de richting die het kerkbestuur uit wil. Want de jaarlijkse opbrengst uit kerkbalans loopt terug en er is geen geld gereserveerd voor bijvoorbeeld het vervangen van de leien van de toren. Dit gaat zo'n 130.000 euro kosten. 

Lees meer: Asbest op kerkdaken brengt geldzorgen bij kerkbesturen

Voor de parochianen in De Hoeve is het onttrekken van de kerk aan de eredienst niet aan de orde. Helle: "De hele dorpsgemeenschap is betrokken bij de kerk. Er is een groot draagvlak en de opbrengst van de actie kerkbalans zorgt nog steeds voor een positieve financiële exploitatie."

Of ze het daarmee op termijn redden is voor Helle ook de vraag: "Je kunt wel genoeg geld inzamelen voor renovatie van het gebouw, maar als de geloofsgemeenschap toch niet vitaal is, dan kun je je afvragen of het verantwoord is om daar zoveel energie en geld in te steken." Trekken aan een dood paard ziet Helle niet zitten.

Hengevelde is op financieel gebied een positieve uitzondering: de kerk heeft aan spaargeld en beleggingen een kapitaal van ruim 1.650.000 euro. "Oud geld," zegt Helle, "geoormerkt voor deze geloofsgemeenschap." Het moet dan ook geen probleem zijn om de kosten voor het noodzakelijke groot onderhoud, 25.000 euro, op te hoesten. Helle zegt dat dat het geld formeel de overkoepelende parochie toekomt, maar "een verstandig parochiebestuur houdt rekening met de geloofsgemeenschap."

Lees meer: Gedoe over geoormerkt geld

Maar de gemeenschap is sterk vergrijsd en energie voor nieuwe initiatieven lijkt er nauwelijks. 

De Heilige Blasiuskerk in Delden zal als eucharistisch centrum openblijven. Het is een rijksmonument en de staat van onderhoud is goed. Maar de financiële situatie van de geloofsgemeenschap is door wisselende inkomsten niet stabiel. 

Er zijn wel veel activiteiten maar die zijn doorgaans alleen gericht op Delden. Er is voldoende aandacht voor pastoraat en er zijn genoeg vrijwilligers beschikbaar voor diverse werkgroepen.

De kerk in Goor is dringend toe aan groot onderhoud. Dat is begroot op minimaal 350.000 euro. Groot onderhoud van de kerk gaat ten laste van de beleggingen en spaargelden (ca. 750.000 euro), evenals de tekorten en onderhoudskosten. Dit kan nog voor een aantal jaren, maar het is volgens Helle twijfelachtig of de kerk open kan blijven. Volgens de vice-voorzitter ligt een alternatieve locatie voor de vieringen meer voor de hand. 

Ook hier is jaarlijks een tekort van rond de 10.000 euro op de begroting. En net als in de meeste andere geloofsgemeenschappen bestaat het vrijwilligerskorps uit een klein groepje ouderen. Er is weinig ruimte voor nieuwe initiatieven.

De info-avonden waren dan wel goed bezocht, maar de meeste bezoekers waren op leeftijd. "Het was vooral de grijze golf die meepraatte. Maar het zijn de jongeren van wie we het moeten hebben voor de toekomst." Vanavond is er een extra bijeenkomst in de kerk in Bentelo waarvoor uitdrukkelijk de jonge parochianen (onder de 45 jaar) zijn uitgenodigd. 

De toch al grote Heilige Geestparochie werkt nu al intensief samen met de parochies van Borne en Hengelo. Ze delen een pastoraal team en pastoor Marc Oortman is als priester verantwoordelijk voor in totaal dertien geloofsgemeenschappen. 

Zondag 12 mei in Hoogtij

Lees meer: