Boeren in onzekerheid na uitspraak Raad van State over stikstofbeleid

Voor veel veehouders breekt nu een onzekere tijd aan. Een boer die bijvoorbeeld een nieuwe stal wil bouwen, weet nu niet of hij dit nog steeds mag doen. Op basis van het PAS kreeg zo'n boer toestemming voor de bouw, terwijl men wist dat zijn bedrijf na ingebruikname van de stal méér stikstof zou uitstoten. De bouwvergunning werd dan toch verleend als de boer aangaf dat hij maatregelen zou nemen om de schade die stikstof in de natuur veroorzaakt in te perken, terwijl de positieve gevolgen van die maatregelen niet zeker waren.  

Dat laatste mag niet, stelt de Raad van State in haar uitspraak. "Het PAS loopt vooruit op toekomstige positieve gevolgen van maatregelen voor beschermde natuurgebieden en geeft daarbij ‘vooraf’ toestemming aan nieuwe activiteiten. Het Europese Hof oordeelde in november 2018 dat ook bij het PAS de positieve gevolgen van de maatregelen, vooraf vast moeten staan. Pas dan kan de overheid een nieuwe activiteit toestaan."  

Volgens Elshof veroorzaakt de uitspraak veel onzekerheid bij boeren. "We maken ons echt zorgen over bedrijven die nog geen vergunning hebben. Want wat betekent dit voor je toekomst als boer?" De sector gaat hiermee op slot, aldus Elshof van de boerenbelangenorganisatie. "We hadden afspraken gemaakt om de uitstoot terug te dringen, maar we moeten nu weer met de overheid om tafel. Hoe houden we dit praktisch en haalbaar?"

Door het oordeel van de Raad van State dreigt volgens de organisaties ook de koe uit de wei te verdwijnen. Voor het in de wei laten grazen van de dieren en uitrijden van mest zou in de toekomst een aparte vergunning moeten worden aangevraagd. Volgens de bestuursrechter kun je namelijk niet uitsluiten dat natuurgebieden aangetast worden.

LTO Noord-regiovoorzitter Elshof vindt die uitspraak onbegrijpelijk. "Als je je koeien naar buiten wil doen, moet je dus als individuele boer een vergunning aanvragen. We willen toch juist onze koeien buiten hebben?" Elshof dringt aan op een collectieve voorziening voor alle boeren, zodat ze hun koeien in de wei kunnen houden.

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit gaat met andere ministeries en provincies overleggen over hoe de uitspraak moet worden geduid. Het ministerie gaat ervan uit dat ondernemers die hun bedrijf willen aanpassen hiervoor nog steeds een vergunning kunnen aanvragen. "Dan moet wel zijn aangetoond dat deze aanpassingen niet leiden tot meer stikstofuitstoot", aldus het departement. Zo'n vergunning kan alleen niet meer op basis van de PAS worden verstrekt.

De uitspraak van de Raad van State geldt niet alleen voor veehouders, maar ook voor grootschalige bouwprojecten zoals Lelystad Airport. De uitspraak betekent dat Lelystad Airport mogelijk nieuwe vergunningen moet aanvragen.