nieuws
Gorenaar Gerrit Jan ten Duis speelde actieve rol op D-day
6 juni 2019, 19:11 • 5 minuten leestijd
Er zijn maar weinig Nederlanders die in 1944 hebben meegedaan aan de invasie van de geallieerden in Normandië. Nog minder Nederlanders hebben op D-day actief een rol gespeeld. Vliegenier Gerrit Jan ten Duis, geboren in Goor, was er één van.
Van de Nederlandse militairen die er op 6 juni 1944 bij waren, is over de meesten maar weinig bekend. Dat gold ook voor Ten Duis. Toen minister Ank Bijleveld (uit Goor) een zogenaamde 'preek van een leek' zou houden, zocht ze een link. Ze kwam uit bij Ten Duis. Zijn verhaal werd uitgezocht door Erwin van Loo van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH).
Het bleek dat hij op D-Day actief heeft bijgedragen aan de invasie. Ook bleek dat zijn uniform bewaard is gebleven bij het Nationaal Militair Museum (NIMM). Van Loo heeft de geschiedenis over Ten Duis opgediept en opgeschreven. Het NINM wilde het uniform wel uitlenen aan het Historisch Museum in Goor voor een expositie.
Prijsvraag
De expositie wordt vrijdag geopend door de minister samen met Peter ten Duis (zoon van Gerrit Jan ten Duis) en een paar kinderen uit groep 7 van de Prins Constantijnschool in Goor. Zij hebben een maand lang gewerkt aan een project over Ten Duis en de bevrijding.
Minister Bijleveld deed een video-oproep aan de kinderen om bezig te gaan met een project over 75 jaar bevrijding. De winnaar mag met de minister de expositie openen. Er is door de kinderen hard gewerkt en nagedacht. Ze stuurden onder andere deze videoboodschap in de vorm van een lied terug:
De videoboodschap van de kinderen aan minister Bijleveld van Defensie
Gerrit jan ten Duis werd op 3 juli 1915 geboren in Goor. Als hij drie jaar is, overlijdt zijn vader aan de Spaanse griep en verhuist hij met zijn moeder naar Driemond. In september 1935 wordt hij opgeroepen voor de dienstplicht. Na voltooiing hiervan komt hij bij een oliemaatschappij te werken. In 1938 krijgt hij de kans om in Argentinië aan de slag te gaan.
In Zuid-Amerika behaalt hij zijn vliegbrevet, iets wat hij altijd al wilde doen. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, deed de Nederlandse regering een oproep aan Nederlanders die in het buitenland verbleven om in dienst te komen van het leger. Weinig Nederlanders deden dat. Gerrit Jan Ten Duis wilde graag zijn land dienen.
In Engeland aangekomen kwam hij door de selectie om vliegenier bij de R.A.F. te worden. Het duurde tot 1943 voordat hij de hele opleiding voltooid had. Toen begon de specialistische opleiding tot piloot van een vier-motorige bommenwerper. Hij geeft dan leiding aan een crew van vijf man. Op 5 mei 1944 vliegt hij voor het eerst een oorlogsmissie.
Het gaat dan om het droppen van zeemijnen en ze worden meteen beschoten vanuit bootjes. Het loopt gelukkig goed af. Daarna doen ze vooral droppings voor het Franse verzet. Op 1 en 2 juni 1944 dropt hij met zijn squadron 90 containers met wapens en munitie in Frankrijk.
Op 6 juni kwart over elf in de avond stijgt Ten Duis met zijn bemanning op om de troepen in Normandië van voorraden te voorzien. Zes weken na de invasie wordt het vliegtuig van Ten Duis ingezet om bommen te gooien op vijandelijk gebied. Op 27 november 1944 vind de 35e en laatste oorlogsmissie van Ten Duis plaats. Hierbij komt alsnog een crewlid om het leven.
Hij vliegt na een pauze nog enige tijd als transportvlieger. Op 23 februari 1945 wordt hij onderscheiden met het Britse Distinguished Flying Cross (DFC). Op 8 mei 1945, wordt hem ook nog het Nederlandse Vliegerkruis toegekend. Hij krijgt de Nederlandse onderscheiding op 11 oktober 1945 op vliegveld Ypenburg door prins Bernhard opgespeld.
Daarna volgt, na enkele omzwervingen, een mooie carrière als piloot bij de KLM. In 1968 gaat hij met pensioen. Gerrit Jan ten Duis overlijdt in 1975 op 60-jarige leeftijd in Deventer.
Boekje
Het NIMH heeft een klein boekje gemaakt over Gerrit Jan ten Duis en zijn periode bij de R.A.F. In het voorwoord schrijft Bijleveld: "Zijn verhaal is zowel adembenemend als uniek. Voor mij in het bijzonder, omdat hij geboren is in mijn woonplaats Goor. Bijzonder ook omdat hij op 6 juni actief heeft bijgedragen aan het welslagen van D-Day."
"Dit soort verhalen houden het besef levend dat onze vrijheid nooit vanzelfsprekend is. Dat was het toen niet, dat is het nu niet en dat zal het ook in de toekomst niet zijn. De uitdaging is ons iedere dag weer te blijven inzetten voor onze vrijheid en die van anderen", schrijft Bijleveld verder.
Videoreportage over het project van de kinderen en Gerrit Jan ter Duis:
Videoreportage over de in Goor geboren R.A.F. piloot Gerrit Jan ten Duis
Voorproefje
Vandaag mochten de kinderen alvast een kijkje nemen bij de expositie. "Het uniform en de medailles vind ik wel cool om te zien", zegt Mees. Ook de radioapparatuur uit het vliegtuig dat Ten Duis bestuurde maakt indruk op de kinderen. Maar de nadruk ligt bij dit project op vrijheid. "We hebben geleerd hoe belangrijk vrijheid nog is", vertelt Silke.
Aanstaande vrijdag om 19:00 uur wordt de expositie officieel geopend door minister Bijleveld van Defensie, Peter ten Duis (zoon van Gerrit Jan) en kinderen van De Constantijnchool. De expositie is geopend tot 2 augustus.
Radio reportage over D-day piloot Gerrit Jan ten Duis
Radioreportage opening door minister Ank Bijleveld
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via een WhatsApp-bericht: 06 - 57 03 33 33.
