nieuws

"Er is geen plan B": kritiek op overheid na stikstofuitspraak Raad van State

Koeien in stal
Koeien in stal © RTV Oost / Teun van der Velden
Natuurorganisaties, boeren, provincie, gemeenten, de politiek, maar ook wegenbouwers en projectontwikkelaars; nadat de Raad van State een streep zette door het Nederlandse stikstofbeleid weten ze niet meer waar ze aan toe zijn. Het is vreemd dat Nederland in die positie verzeild is geraakt, vindt Luuk Boerema, adviseur ecologie en natuurwetgeving. "Deze uitspraak zat er al jaren aan te komen. Er is geen plan B bedacht."
Daar komt bij dat de regels in andere landen nogal verschillen van de situatie in Nederland. 
Een boer in Twente die door de stikstofuitspraak van de Raad van State ernstig in de problemen dreigt te komen met zijn bedrijfsvoering kan in Duitsland, enkele tientallen kilometers verderop, met datzelfde bedrijf alle kanten op. De regelgeving in Duitsland is op het gebied van stikstofuitstoot veel minder streng dan in Nederland.

Europese regelgeving

Waar een boer in Nederland al in de problemen kan komen bij een stikstofuitstoot van 0,05 mol per hectare per jaar, ligt dat in Duitsland dus iets anders. Daar ligt de grens bij stikstofuitstoot bij een maximale waarde van 3,5 mol per hectare per jaar. "Een idioot groot verschil", oordeelt Boerema, die vanuit zijn vak als adviseur natuurwetgeving regelmatig met het PAS te maken heeft gehad.

PAS: hoe werkte het?

In het Programma Aanpak Stikstof (PAS) is berekend hoeveel de stikstofuitstoot in een bepaald gebied daalt, bijvoorbeeld als boeren stoppen. Maar ook andere maatregelen worden meegenomen zoals de installatie van zuinige cv-ketels. Een deel van deze daling mag worden gebruikt voor activiteiten die stikstofuitstoot veroorzaken. Een boer die met zijn bedrijf vertrekt uit een Natura-2000 gebied mag in een ander gebied dus wel een toename van stikstof veroorzaken zolang dat maar gecompenseerd wordt door een daling van de stikstofneerslag in een ander gebied. Het PAS is een landelijke systeem. Een boer die in Salland meer stikstofneerslag veroorzaakt mag dit best laten compenseren door de vermindering van stikstofneerslag die ontstaat doordat boerenbedrijven in Twente stoppen. Eigenlijk is het PAS dus een compensatiesysteem.
Boerema is verbaasd over de onrust die is ontstaan na de uitspraak van de Raad van State. En vooral over de reactie van de overheid. Minister Schouten is al een paar weken met hulp van een crisisteam aan het inventariseren welke projecten worden getroffen door de stikstofuitspraak van de Raad van State, maar een alternatieve regeling is er niet. 
Terwijl de uitspraak geen verrassing geweest kan zijn voor veel mensen. "Deze uitspraak zat er al jaren aan te komen. Er is geen plan B bedacht, terwijl daar vijf of zes jaar de tijd voor is geweest", stelt Boerema vast. 

Knopjes

Het PAS was in ieder geval te vrijblijvend, vindt Boerema. "Het was een model met veel knopjes. Als er een knopje verkeerd stond, dan draaide je aan andere knopjes zodat het alsnog goed kwam."
Dat kan nu niet meer. "De overheid kan alleen nog zaken doen met boeren die nu stoppen", stelt Boerema. Maar als die boeren op een andere plek verder willen, zullen ze naar zichzelf en hun eigen bedrijfsvoering moeten kijken. En naar de gevolgen die hun bedrijfsvoering heeft voor de stikstofuitstoot .
Activiteiten die schadelijk zijn voor een gebied kunnen nu niet meer worden gecompenseerd met lagere waarden in andere gebieden. Dat gaat niet alleen over activiteiten van boeren, maar ook over bijvoorbeeld wegenbouw- of woningbouwprojecten. De provincie Overijssel wil graag de N35 tussen Zwolle en Enschede verbreden. De vraag is of dat wel kan nu er een streep door het PAS is gezet door de Raad van State.

Pijnlijk

Volgens Boerema is wel duidelijk wat er nu moet gebeuren. "Dit gaat leiden tot een pijnlijke reductie van de veestapel." Daarnaast kan de adviseur natuurwetgeving zich voorstellen dat er een streep gaat door de maximumsnelheid van 130 kilometer per uur die geldt op veel snelwegen. "Misschien moeten we wel naar 100 kilometer per uur op alle snelwegen."
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via een WhatsApp-bericht: 06 - 57 03 33 33.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.