Staphorst herdenkt 'zwartste bladzijde uit de geschiedenis'

Annigje van der Sluis-Meesters (58) is een van de passagiers aan boord van de bus. Eindbestemming is voormalig concentratiekamp Neuengamme. Het is de plek waar haar opa 75 jaar geleden terechtkwam nadat hij plotseling in de nacht van 30 op 31 augustus 1944 van zijn bed gelicht werd. 

Annigje van der Sluis kent de trieste geschiedenis van haar opa - Jan Meesters - nog maar sinds een paar jaar. "Mijn oma praatte er nooit over, terwijl ik wel regelmatig bij haar over de vloer was. Wel zei ze vaak tegen me 'wèès bliede met wat aj hebt’. Jaren later begrijp ik de diepe betekenis van die woorden pas."

Ook haar vader praatte zelden over de oorlog. “Hij was pas dertien toen zijn vader overleed”, vertelt Annigje. “Dat had natuurlijk een enorme impact op hem. Alleen op 4 mei merkte je wat aan hem, dan was hij snel kortaf. Die dag was natuurlijk erg belangrijk voor hem.” 

De vader van Annigje overleed in 2011. Daarna ontstond bij haar de aandacht voor de gebeurtenissen in de oorlogsjaren. Zeker ook wanneer in 2013 een boek verschijnt over de razzia. Annigje heeft inmiddels een plakboek gemaakt met foto’s en documenten van haar opa.

Jan Meesters was een bekend gezicht in Staphorst tijdens de oorlogsjaren. Hij had een eigen fietsenzaak. Ook de anderen die werden opgepakt waren allemaal middenstanders. De actie was een vergelding voor een aanslag op de commandant van een nabijgelegen kamp. De middenstanders hadden er niets mee te maken, maar de razzia was puur bedoeld als waarschuwing richting het verzet om geen nieuwe aanslagen meer te plegen.

De fietsenzaak van opa Meesters bestaat nog steeds. “Dat is best bijzonder natuurlijk”, zegt Annigje trots. “Het was een heel karwei om de winkel open te houden toen mijn opa werd opgepakt en niet veel later overleed. Eerst heeft mijn oom de winkel overgenomen met een zwager van hem. Toen mijn vader wat ouder was is hij in de zaak gegaan.” Het openhouden van de winkel was vooral ook pure noodzaak. “Er kwam anders geen cent aan inkomsten meer binnen en er moesten wel drie kinderen onderhouden worden.” Inmiddels wordt de zaak gerund door de broer van Annigje.

Vandaag bezoekt Annigje samen met zestig andere inwoners van Staphorst het voormalige concentratiekamp Neuengamme. Het kamp ligt vlakbij de stad Hamburg.

Tijdens de oorlog was dit het grootste concentratiekamp in het Noordwesten van Duitsland. Het is voor het eerst dat met een busreis vanuit Staphorst de razzia herdacht wordt. “Dat is ook vanwege het lustrumjaar”, zegt organisator Henk Koobs van de Historische Vereniging Staphorst. “Overal in het land is veel aandacht voor de Tweede Wereldoorlog.”

Koobs is wel verrast dat hij de bus zo snel helemaal vol kreeg. “We moesten op het laatst zelfs een extra grote touringcar huren en nog steeds is er een wachtlijst met mensen die ook graag mee zouden gaan. Maar vol is vol.

De touringcar is vanochtend om 5.00 uur al vertrokken vanuit Staphorst. Om half tien komt de bus aan bij het voormalige concentratiekamp. Daar wordt een krans neergelegd om de slachtoffers te herdenken. Daarna volgt met een Nederlandse gids een rondleiding. Aan het einde van de middag rijdt het gezelschap weer terug richting Overijssel.”

Annigje is blij dat ze vandaag mee kan. In de bus zitten nog twee nabestaanden van de twintig mannen die bij de razzia 75 jaar geleden om het leven kwamen. “Het wordt geen gemakkelijke dag. Als je daar bent dan besef je goed wat je opa allemaal heeft meegemaakt en dat is heel verdrietig. Maar het is wel fijn dat de geschiedenis herdacht wordt en dat zoveel mensen belangstelling tonen door mee te gaan met deze reis.”

Morgen is in Zeeland de landelijke aftrap van het lustrumjaar '75 jaar bevrijding'. De NOS doet hier onder meer live verslag van. In Overijssel zijn vanwege het lustrumjaar meer dan 350 activiteiten. Hier vindt u welke en kunt u ook zelf activiteiten toevoegen: overijsselviertvrijheid.nl.