Vuurwerkramp: onderzoeker Paul van Buitenen doet aangifte tegen overheid

Die aangifte doet Van Buitenen samen met oud-rechercheur Jan Paalman, toenmalig SE Fireworks-directeur Rudi Bakker en Mathilde van der Molen, weduwe van een van de vier bij de ramp omgekomen brandweermannen.

Zij beschuldigen de overheid niet alleen van fouten die zijn gemaakt bij de opslag van het vuurwerk, maar ook van het onder de pet houden van de rol van de overheid bij de vuurwerkramp.

Het is een van de grootste rampen in de naoorlogse geschiedenis van ons land: de vuurwerkramp Enschede in mei 2000. De gevolgen van de allesvernietigende explosies van de vuurwerkopslag van SE Fireworks zijn catastrofaal. De trieste balans: 23 doden, onder wie vier brandweermannen, bijna duizend gewonden en de wijk Roombeek wordt grotendeels van de kaart geveegd.

Voormalig Europarlementariër Van Buitenen, die eind jaren negentig als klokkenluider een prominente rol speelde bij de val van de Europese Commissie, doet al zo'n vijf jaar onderzoek naar de toedracht rond de vuurwerkramp.

Zijn bevindingen heeft hij vastgelegd in een uitvoerig rapport, waarna hij bij het college van procureurs-generaal (de landelijke leiding van het Openbaar Ministerie) en de Onderzoeksraad voor Veiligheid aandrong op nieuw onderzoek.

Omdat dat niets uithaalde, gooit hij het nu over een andere boeg. Vanmiddag doet Van Buitenen op het politiebureau in Enschede aangifte tegen de overheid. Hij vindt dat zowel de landelijke overheid als de autoriteiten in Enschede in de fout zijn gegaan. Onder meer als het gaat om het toezicht op de opslag van vuurwerk, maar ook zouden er fouten zijn gemaakt bij het blussen van de brandende vuurwerkcontainers.

Maar Van Buitenen vindt vooral dat de overheden vervolgens de eigen rol onder het tapijt hebben geveegd, vooral om zo te ontkomen aan torenhoge schadeclaims.

Eerder oordeelde de commissie Oosting, die de vuurwerkramp destijds onderzocht, ook al dat de overheid heeft geblunderd. Justitie wilde echter niet overgaan tot strafvervolging vanwege het zogenoemde Pikmeer-arrest, een uitspraak van de Hoge Raad waardoor ambtenaren niet strafrechtelijk vervolgd kunnen worden.

De aangifte van Van Buitenen is er dan ook op gericht dit Pikmeer-arrest te omzeilen. "De aangifte telt 41 pagina's en het is zeker geen gewone aangifte. Er zijn nieuwe en unieke documenten, waarvan ik overtuigd ben dat we daarmee de blokkade kunnen ontwijken die het Pikmeer-arrest opwerpt. Deze aangifte maakt een hele reële kans bij het Openbaar Ministerie: hiermee kan justitie overgaan tot strafvervolging.'

Van Buitenen zegt onder meer aangifte te gaan doen tegen diverse ministeries: onder meer Defensie, Justitie en Binnenlandse Zaken. Maar ook tegen de betrokken ministers. Niet alleen vanwege hun rol als eindverantwoordelijke over wat er op hun ministerie is gebeurd, maar ook vanwege hun directe persoonlijke betrokkenheid in de slepende affaire. "En dit is geen document dat zomaar aan de kant kan worden geschoven. Daarvoor is het té goed onderbouwd."

Van Buitenen hoopt met de aangifte te bereiken dat justitie de zaak nu gaat onderzoeken. Gebeurt dat niet dan begint hij een zogenoemde artikel 12-procedure. Daarin kan het gerechtshof het OM opdracht kan geven alsnog onderzoek in te stellen.

Zo'n procedure kan echter alleen een direct betrokkene beginnen. Van Buitenen is dat niet. Vandaar dat hij in zijn actie optrekt samen met oud-rechercheur Paalman, Fireworks-directeur Bakker en brandweermanweduwe Mathilde van der Molen. 

Ook gaat Van Buitenen zijn 1404 pagina's tellende rapport openbaar maken.

Van Buitenen waarschuwde eerder dat zijn zogenoemde reviewrapport zeer belastende informatie bevat. Juist omdat er ook veel namen in voorkomen, heeft hij het tot op heden niet gepubliceerd. Maandag gaat hij het echter alsnog openbaar maken. Al gaat het om een geanonimiseerde versie. Niettemin verwacht hij dat de inhoud veel stof zal doen opwaaien. "Ik ga het online zetten."

Van Buitenen is vastbesloten het er niet bij te laten zitten. Hij wil blijven strijden tot de onderste steen boven komt. De voormalig Europarlementariër meent dat 'Enschede' recht heeft op de waarheid. "Straks is het 13 mei 2020 en dan is het twintig jaar geleden. Tegen die tijd moeten we in ieder geval iets hebben bereikt."

Uit een eerdere peiling door RTV Oost blijkt dat een overgrote meerderheid van de inwoners van Overijssel (ruim 65 procent) vindt dat het boek van de vuurwerkramp nog niet gesloten mag worden zolang het mysterie nog niet is opgelost.

Lees meer: