nieuws

Aanslag op advocaat verandert het vak voor collega's: "Misschien moet ik maar leraar worden"

De plek waar Philippe Schol werd beschoten
De plek waar Philippe Schol werd beschoten © Dennis Bakker/News United
Vanzelfsprekend waren ze geschokt nadat hun Amsterdamse vakbroeder Derk Wiersum bij een aanslag om het leven was gekomen. Maar tot deze week was deze aanslag een 'ver van mijn bed show'. De liquidatiepoging op de Enschedese advocaat Philippe Schol lijkt voor een ommekeer te zorgen over hoe Overijsselse advocaten denken over hun beroep. "Misschien moet ik maar docent maatschappijleer worden."  
De Enschedese advocaat Rob Oude Breuil kan eigenlijk nauwelijks bevatten wat er woensdag in Gronau is gebeurd. Na de liquidatie van Derk Wiersum kreeg hij meerdere keren de vraag of hij zich veilig voelde. Steeds antwoordde hij: "Ach joh, hier gebeurt dat niet. Dat gebeurt alleen maar in het Westen. Daar hebben ze te maken met kroongetuigen, die hebben we hier niet of nauwelijks." Voor Oude Breuil was de moordaanslag op Wiersum een incident. Het was volstrekt ondenkbaar dat zoiets in Twente zou kunnen gebeuren. "Een dag voor de aanslag heb ik dat nog letterlijk tegen iemand gezegd."

"Leef je nog?"

De realiteit is anders. Woensdagochtend wordt Philippe Schol neergeschoten vanuit een rijdende witte auto. Voor zijn huis in Gronau. De advocaat raakt zwaargewond en ligt in het ziekenhuis. Advocaat Janbart Kalk staat op het moment van de aanslag een cliënt bij op het politiebureau in Enschede. Eenmaal buiten krijgt hij een appje met een opmerkelijke vraag: 'Janbart hoe is het met jou? Leef je nog?' "Ik bel die persoon en die vraagt of ik al weet wat er is gebeurd. Dus ik lees de berichten... verdorie, advocaat neergeschoten. Het eerste wat je denkt is 'wie zou dat kunnen zijn'."

Bedreigde diersoort

Kort daarop ontvangen Kalk en zijn partner Umut Ural tientallen berichten. Van journalisten, bekenden én van verontruste advocaten elders uit het land. "Het geeft aan dat je zeker in de hoek van het strafrecht een bedreigde diersoort bent. Dat je een behoorlijk risico loopt om mensen tegen te komen die het niet zo met jou eens zijn", aldus Kalk, die eraan toevoegt dat de aanslag een enorme impact heeft op de beroepsgroep en iedereen daar omheen.

Rebellenclub

Na de liquidatie van Wiersum zei de Deventer strafrechtadvocaat Jan Vlug al dat de advocatuur haar onschuld heeft verloren. Dat gevoel is alleen maar versterkt. Vlug: "Wij waren altijd een soort rebellenclub. Als strafrechtadvocaten dachten we altijd dat we redelijk onaantastbaar waren. Dat gevoel heeft een flinke knauw gekregen. Iedereen is totaal van de kook."
Vlug merkt dat de gebeurtenissen hem ook persoonlijk raken. "Ik heb met niemand ruzie, maar ik zit tegenwoordig toch niet graag met m'n rug naar een raam. Idioot eigenlijk, maar zo is het wel. Als ik mijn kantoor uitloop, kijk ik eerst goed naar link en rechts. Ik voel me niet meer zo vrij als ik me eerder altijd voelde."
"Ik ben nog steeds geshockeerd", zegt Oude Breuil, die nu nog niet weet wat het effect van de aanslagen zal zijn op zijn werk als advocaat. "Het gevoel van onveiligheid heb ik al die tijd van me af kunnen schuiven. Zo van hier in Twente gebeurt dat niet, maar daar ga je nu toch aan twijfelen."
Het vermoeden is dat de aanslag op Philippe Schol te maken had met zijn werk als curator. "Als dat inderdaad zo blijkt te zijn, dan hebben we een probleem", vindt Oude Breuil. "Want wie zegt dan nog dat dit morgen niet nog een keer gaat gebeuren? Dat vind ik het grote risico dat hiermee samenhangt. Derk Wiersum was de eerste en je ziet heel vaak andere mensen daardoor op een idee komen. Ik ben bang dat de aanslag op Schol mensen opnieuw aanzet tot iets ergs. Dat mensen het gaan nadoen. Dat vind ik ook heel eng hieraan." 

Niet mond laten snoeren

Behalve dat de drie Overijsselse advocaten onder de indruk zijn van wat er is gebeurd, hebben ze nog één ding met elkaar gemeen. Ze willen zich niet de mond laten snoeren door de gebeurtenissen. Hoe erg die ook zijn. "Daar ben ik heel principieel in", aldus Oude Breuil. "Op een zitting moet ik kunnen zeggen wat ik wil. Ik moet dan niet denken: Er zit een slachtoffer in de zaal of een nabestaande of een medeverdachte."

Zelfcensuur

"Het moet niet zo zijn dat ik bepaalde zaken niet zeg omdat ik bang ben voor de persoonlijke gevolgen als ik dat wel doe. Ook dat vind ik eng hieraan, dat ik misschien onbewust niet alles ga zeggen wat ik eigenlijk wil zeggen tijdens een zitting. Dat gaat heel ver hè? Dat dan toch je mond gesnoerd wordt, van ja: als ik dit nu zeg, wordt misschien de nabestaande kwaad. Heb ik straks misschien een groot probleem."
Janbart Kalk wordt op z'n zachts gezegd niet vrolijk van de huidige situatie waarin de advocatuur zich bevindt. Hij oppert gekscherend zelfs de mogelijkheid om zich te laten omscholen tot leraar. "Ze zoeken heel veel onderwijzers, misschien moet ik me laten omscholen tot docent maatschappijleer. Ik denk dat ik daar best iets zinnigs over kan vertellen." Om daar direct aan te toe te voegen: "Aan de andere kant, ik houd van mijn vak."

Nieuwe normaal?

Fel wordt hij als hij na de aanslag een reactie op Twitter leest dat dit 'blijkbaar het nieuwe normaal is'. "Ik heb daarop gereageerd. Never nooit niet. Mijn gevoel wordt steeds sterker dat we niet moeten wijken voor terreur. Als we dat doen, dan hebben ze gewonnen en dan is de rechtsstaat kapot."
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via een WhatsApp-bericht: 06 - 57 03 33 33.
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.