Eeuwenoud uurwerk kasteel Eerde slaat na zestig jaar weer

Vrijdagmiddag klokslag vier uur is met een officieel tintje de klok van het uurwerk na zestig jaar stilstand weer in werking gezet. Hierbij waren ook familieleden aanwezig van de laatste bewoner, Philip Dirk baron van Pallandt van Eerde, die zijn landgoed vanaf 1949 in delen verkocht aan Natuurmonumenten.

Dankzij financiële bijdragen van het Prins Bernhard Cultuurfonds en de Ridderschap van Overijssel kon het uurwerk weer gerestaureerd worden. Hiermee was een bedrag gemoeid van ruim 25.000 euro.

Het uit 1715 daterende uurwerk -even oud als het kasteel- is onderhanden genomen door restaurateurs van de Koninklijke Eijsbouts, Klokkengieterij en Fabriek van Torenuurwerken. De restauratie vergde veel handwerk voor het 'gaand werk' dat de tijd meet en het 'slagwerk' voor het luiden van de kasteelklok.

Het ophijsen van de twee zware gietijzeren gewichten van 70 en 35 kilo hoeft niet meer. Het originele hijsmechanisme wordt nu ondersteund met een computergestuurde elektromotor die elk uur de gewichten omhoog trekt. Onder de gewichten staat een zandbak om de gewichten op te vangen, mocht er onverhoopt een kabel breken.

Loek Romeyn, adviseur van de Stichting tot Behoud van het Torenuurwerk, ziet een vergelijk met het torenuurwerk in de monumentale Sint Joriskerk van Drempt. Dat uurwerk is gesigneerd met de tekst: “Joan Sprakel fecit Goor. Anno 1700”. Dat betekent “Johan Sprakel maakte dit in Goor, anno 1700”. De aangebrachte knoppen op het smeedijzer zijn typische kenmerken van de uurwerkmaker.

Het slagmechanisme van het op de zolder van het kasteel staande uurwerk is op een gegeven moment uitgezet omdat er kinderen van de Internationale school Eerde op de zolderverdieping sliepen. Probleem was ook dat de twee zware gewichten steeds moesten worden opgehesen. Het uurwerk heeft daarna nog wel een tijdje doorgelopen op een elektrisch klokje, waardoor de wijzerplaat nog wel werkte. Maar de laatste jaren stond de klok echt stil.

Tegenwoordig is Eerde International Boarding School Netherlands gevestigd op het landgoed, waarbij ook het kasteel wordt gebruikt. Maar slapen doen de leerlingen tegenwoordig in de bijgebouwen en dus zullen ze weinig last ondervinden van het bescheiden gebeier dat de klok nu elk heel en half uur over Eerde uitstrooit.