nieuws

Heftiger en meer geweld tegen gevangenispersoneel

Het geweld tegen gevangenispersoneel neemt toe. RTV Oost inventariseerde de lijsten met voorvallen van de afgelopen drie jaar gepubliceerd door de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Bij onder meer de gevangenis in Zwolle, waar naast 'gewone gevangenen' ook gewerkt wordt met gedetineerden met ernstige psychiatrische stoornissen, heeft het personeel ook met geweld te maken. Vestigingsdirecteur Hans Plattel zegt dat het personeel er tegen is opgewassen.
Intimidatie, fysieke en verbale agressie, geweld en ongewenste seksuele aandacht zijn zaken waar het personeel in de Penitentiaire Inrichting (PI) in Zwolle mee te maken heeft. In totaal verblijven er in Zwolle zo’n vierhonderd gedetineerden, mannen en vrouwen. Vaak blijft het bij verbaal geweld en intimidatie, soms gaat het verder.

Isoleercel

Dat het goed fout kan gaan, weet ook Tom. Hij werkt in het Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) van de Zwolse gevangenis. De plek voor gedetineerden met vaak ernstige psychiatrische stoornissen. Hij werd in april vorig jaar slachtoffer van geweld. Een man, die voor een aantal delicten op de afdeling verbleef, sloeg hem ineens tegen zijn hoofd.

Het geweldsincident gebeurde toen Tom de man, samen met twee collega’s, uit de isoleercel haalde. Tom en zijn collega's hielen er voortdurend rekening mee dat de man onvoorspelbaar gedrag zou kunnen vertonen. "Voor we zijn handboeien verwijderden hadden we eerst gesprek van een minuut of vijf", vertelt Tom. "Ik wilde de eventuele spanning die hij bij zich had, kunnen inschatten. Pas toen we op de afdeling waren, in een zogeheten time-out-ruimte, en de boeien waren verwijderd, haalde hij uit."
Tekst gaat verder onder de afbeelding
Interieur gevangenis
Interieur gevangenis © RTV Oost

Bloedend van de hevige klap sloeg Tom, samen met zijn collega’s, de man direct weer in de boeien. Tom liep een zware hersenschudding op en zijn gebit raakte flink beschadigd. Na twee weken ging hij weer aan het werk, maar dat was te vroeg. "Ik had last van licht en geluid, kon me niet goed concentreren en het vervelendste vond ik dat ik niet op woorden kon komen en last had van geheugenverlies."

Geen groentje

Tom is geen groentje. Hij heeft jarenlange ervaring als verpleegkundige en kennis van psychische, sociale en somatische ziektebeelden. Toch overkwam hem dit. Na zes weken kon hij zijn werkzaamheden weer hervatten. 'Zijn' afdeling is wat zorgzwaarte betreft de zwaarste afdeling in Zwolle. Er worden vooral mensen in crisis opgevangen.
"Ik vind het belangrijk dat de patiënten met psychische problemen of psychiatrische stoornissen de juiste zorg krijgen. Voor henzelf en voor de samenleving", vertelt Tom, die zegt dat hij zich nooit onveilig voelt binnen de gevangenismuren. "We zijn over het algemeen continu met vijf man op de groep. Zo’n groep bestaat uit tien tot elf patiënten."
Tekst gaat verder onder de foto
Interieur gevangenis
Interieur gevangenis © RTV Oost
Uit de lijsten met voorvallen van DJI blijkt dat er zich vorig jaar meer ernstige incidenten voordeden dan in de twee jaar daarvoor. Ook de mate van geweld is heftiger. Zo werd in de PI Zwolle in december vorig jaar een personeelslid door een gedetineerde overgoten met braadvet. Het slachtoffer liep eerste- en tweedegraads brandwonden op.
Niet altijd melding
Van sommige incidenten wordt aangifte gedaan bij de politie en er wordt melding gedaan bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Ook Tom deed aangifte en die leidde tot een rechtszaak. Op de zitting vroeg Tom de man waarom hij deed wat hij heeft gedaan. "Hij gaf geen antwoord op mijn vraag, maar bood wel zijn excuses aan." 
Vestigingsdirecteur Hans Plattel van de PI Zwolle zegt dat niet van elk incident melding wordt gemaakt, wel worden alle incidenten vastgelegd en beoordeeld. "We zitten hier met een groep gedetineerden maar ook met 132 psychiatrische patiënten die je lang niet alles wat ze doen kunt toerekenen. Dat is juist de reden waarom ze hier zitten", legt hij uit. "Wat vanuit een stoornis naar boven komt, is mogelijk beperkt toerekenbaar", vult hij aan.
Code Rood
Vakbond FNV Overheid voor Justitie en Veiligheid vraagt al geruime tijd aandacht voor de werkdruk en de veiligheid binnen de muren van gevangenissen in Nederland. Recent publiceerde de vakbond de tweede versie van het rapport Code Rood, de opvolger van de eerste versie die in 2017 verscheen. Code Rood is een rapport over de werkdruk in Nederlandse gevangenissen. 1503 werknemers van DJI beantwoordden afgelopen jaar vragen over werkdruk en veiligheid.

"De resultaten zijn, net zoals in 2017, verontrustend", zegt Yntse Koenen, bestuurder bij FNV Overheid Justitie en Veiligheid. "De werkdruk binnen DJI is in de afgelopen twee jaar niet gedaald. Sterker nog, de werkdruk is nog steeds ongezond hoog. Zestig procent van de ondervraagden geeft aan een ongezond hoge werkdruk te hebben. En bijna negentig procent van de ondervraagden vindt dat de werkdruk het afgelopen jaar is toegenomen."

Volgens Koenen eisen de hoge mentale belasting, te weinig personeel, te veel extra taken en geen of heel moeilijk verlof op kunnen nemen hun tol. Daarbij komt dat het personeel te maken krijgt met zwaardere en anderstalige doelgroepen en verwarde personen uit andere culturen, staat in het onderzoeksrapport van de FNV.
Veilige gevangenis
"In Zwolle hebben we niet de problemen die misschien wel in de Randstad spelen", zegt vestigingsdirecteur Plattel. “We hebben geen groot aantal vacatures. De bezetting is op orde. Verlofdagen kunnen worden opgenomen. De kans op incidenten blijft ook bij ons aanwezig maar in geringe mate. Wij zijn een veilige gevangenis."
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via een WhatsApp-bericht: 06 - 57 03 33 33.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.