nieuws
EOD: "Zonder twijfel vinden we de komende jaren nog meer V1-bommen in Overijssel"
De Explosieven Opruimingsdienst Defensie over de V1 die bij Deventer ligt
De Explosieven Opruimingsdienst Defensie is helemaal klaar voor een bijzondere klus aanstaande zondag. Dan wordt bij Deventer de V1-bom ontmanteld, een vliegende bom die veelvuldig door de Duitsers werd gebruikt tijdens de Tweede Wereldoorlog. De bom in Deventer is gevonden tijdens graafwerkzaamheden voor de verbreding van de A1. "Het zou mij niet verbazen als er nog tientallen van deze bommen liggen in Nederland, ook in Overijssel vinden we nog wel wat", zegt Hans van der Zwet, stafofficier bij de EOD.
Om de bom te ontmantelen is zondag de A1 bij Deventer volledig afgesloten, wordt het scheepvaartverkeer op de IJssel de hele dag stilgelegd en mag er tot een hoogte van 1600 meter niet gevlogen worden boven het gebied. Binnen een straal van 1400 meter rondom de bom moeten bewoners hun huizen verlaten. Het gaat om 560 huishoudens, vooral in het dorp Wilp.
Doel: Antwerpen bombarderen
De V1 die in Deventer is gevonden, is volgens Hans van der Zwet vanuit Overijssel gelanceerd. Vermoedelijk ergens in de buurt van Hellendoorn. Het doel van de bom was de haven van Antwerpen.
"We noemen het ook wel de Fieseler 103", zegt Van der Zwet. "De propagandanaam was V1, oftewel Vergeltungswaffe 1. In de bom zat een kompas die ervoor zorgde dat de V1 op koers en op de juiste hoogte bleef. Na een bepaalde afstand stopte de motor en viel de bom naar beneden en dan had 'ie zijn doel bereikt."
Klein deel V1's bereikte Antwerpen
Van alle V1's die in de buurt van Deventer zijn gelanceerd kwam maar een klein deel in Antwerpen terecht. "Er zijn 3500 V1's vanuit de omgeving van Deventer gelanceerd, daarvan hebben er 211 de haven van Antwerpen bereikt", aldus Van der Zwet. "De V1’s waren alles behalve nauwkeurig. De bom werd gemaakt door dwangarbeiders, die vaak probeerden de bommen bij het in elkaar zetten te saboteren."
"Veel dwangarbeiders hebben het ook niet overleefd", vervolgt Van der Zwet. "Er wordt ook wel gezegd dat bij de productie van de V1's meer mensen zijn gesneuveld dan tijdens de beschietingen."
Tekst gaat verder onder de video
Kapitein Hans van der Zwet legt uit wat het doel was van de V1's
Hoe werkte de vliegende bom?
"Als de V1 gelanceerd werd, dan gebeurde dat vanuit een katapultinstallatie", legt Van der Zwet uit. "Dan moest de motor op dat moment aanslaan. Gebeurde dat niet, dan zweefde de bom binnen een paar honderd meter van de lanceerinstallatie weer op de grond. Deze bom die we in Deventer hebben gevonden heeft iets verder gevlogen. De motor is aangeslagen en hij is horizontaal gaan vliegen toen hij een bepaalde hoogte bereikte. Maar op dat moment, mogelijk door sabotage, zijn de roeren blijven staan en is 'ie naar beneden gedoken."
Volgens Van der Zwet valt er in Deventer weinig meer aan de V1 te herkennen. Door de crash is al het metaal in elkaar gedrukt. Maar de gevechtslading is nog intact. Het gaat om 935 kilo springstof. Om de bom weg te halen moet de EOD eerst de ontsteker zien los te krijgen. Dan wordt de gevechtslading, die ruim 900 kilo, in kleine stukken gesneden met een watersnij-apparaat.
"Talud A1 verzwakt ernstig bij ontploffing"
"De lading in één keer laten ontploffen kan niet", zegt Van der Zwet. "Dat is veel te veel. Er is in Nederland geen terrein te vinden waar je dat zonder problemen kan doen.
Ter plaatste laten springen is ook geen optie. De bom ligt op ongeveer 50 meter van de A1. Als we de bom ter plaatste zouden laten springen of hij zou accidenteel afgaan, dan zou de grondschok het talud van de A1 dusdanig verzwakken dat de A1 versterkt moet gaan worden."
Tekst gaat verder onder de video
Kan de EOD de V1 ter plaatse laten ontploffen?
Voor de EOD is het de derde V1 die ze in zes jaar tijd ontmantelen. "Het is voor ons natuurlijk altijd leuk om iets speciaals te hebben", zegt Van der Zwet met een glimlach. "De V1 valt echt in de categorie speciaal. Die kom je niet elke dag tegen."
"Nog tientallen V1's in de grond"
Toch zal het volgens de EOD zeker niet de laatste V1 zijn die gevonden wordt. "Het zal me niet verbazen als het er nog enkele tientallen zijn", zegt Van der Zwet. "Er zijn vanaf Deventer 3500 V1's gelanceerd. De helft kwam goed weg, de andere helft stortte binnen een straal van 100 kilometer neer. Ook in Overijssel zullen we zonder twijfel de komende jaren nog wat vinden."
De bommen veilig in de grond laten liggen is volgens Van der Zwet geen goed idee. Van der Zwet: "Er zaten honderden liters benzine in. Dat is niet de benzine die wij nu kennen, maar een synthetische benzine met heel veel benzeen. Dat is uitermate toxisch en kankerverwekkend.
De springstof bevat ook veel benzeen. Als er weer restanten van een V1 gevonden worden bij grondwerkzaamheden of door hobbyisten met een metaaldetector, dan zullen we de bom moeten opruimen."
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via een WhatsApp-bericht: 06 - 57 03 33 33.
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
