Digitale oplichters slaan toe nu burgers in coronatijd fysiek contact mijden

Zogenoemde phishing mails over antibacteriële bankpassen, valse oproepen vanuit het RIVM en een WhatsApp-bericht dat de Nederlandse regering thuisblijven beloont met een uitkering van 359 euro. Er zijn intussen meerdere voorbeelden bekend hoe oplichters misbruik maken van de huidige coronacrisis. Ook Europol waarschuwde hier al eens voor.

De laatste tendens is dat fraudeurs er handig op in weten te spelen dat veel particulieren dezer dagen fysiek contact met anderen zoveel mogelijk proberen te vermijden.

'Tech-journalist' Daniël Verlaan, die veel schrijft over digitale trends, verbaast dat niks: "Je ziet vaker dat criminelen inspelen op trends in de samenleving. Neem bijvoorbeeld de toename van oplichting bij de opkomst van Bitcoins en evenementen als het WK-voetbal. De combinatie van de grote informatiebehoefte en de angst rondom de onwetendheid rondom corona is een gouden combinatie voor criminelen om mensen op te lichten."

Volgens Verlaan worden oplichters daarin steeds creatiever. Daarnaast hebben ze een groot gebrek aan empathie. "Het is voor de meeste mensen onbegrijpelijk dat er misbruik wordt gemaakt van zo'n grote pandemie. Maar voor cybercriminelen maakt de situatie niks uit. Of ze nou geld verdienen over de rug van een kankerpatiënt of inspelen op de angst van dit virus, zolang het maar wat oplevert.’’

De negentienjarige Sanne (overigens niet haar echte naam, red.) uit Slagharen kan hierover meepraten. Ook op Marktplaats spelen oplichters in op de huidige omstandigheden. Sanne is kapster en had al voor langere tijd een dure föhn op haar verlanglijstje staan. "Voor driehonderd euro minder dan de oorspronkelijke verkoopprijs, dacht ik een goede deal te hebben."

Normaal gesproken zou Sanne voor zo'n bedrag het product bij de verkoper ophalen, het was immers niet ver van haar woonplaats vandaan. Maar vanuit de richtlijnen van het RIVM leek het haar verstandiger om niet met een onbekende in contact te komen. "Ik denk dat heel veel mensen dat risico nu niet nemen met Marktplaats en daar wordt misbruik van gemaakt."

Foute boel
De verkoper vroeg om het contact verder via WhatsApp te laten verlopen. "Alles leek heel betrouwbaar. Ik heb geen moment getwijfeld aan deze persoon. De verkoper had beloofd haar een zogenoemde track en trace-code te sturen, maar nadat ze het geld had overgemaakt, bleef het stil. "Toen ik zag dat hij mijn nummer geblokkeerd had, wist ik dat het foute boel was."

Sanne hoopt nog steeds iedere dag dat haar pakketje ineens binnen komt. "Maar het wordt nu tijd dat ik die hoop op ga geven. Hij heeft het heel slim gespeeld."

Een groep studenten journalistiek van de opleiding Windesheim is momenteel bezig met een onderzoek naar internetfraude. De link naar deze enquête.