Nieuws

Geestelijke zorg: "Er voor de mensen zijn, dat is nu het belangrijkste"

Voor mensen die in de zorg werken zijn het zware tijden, zeker voor hen die dagelijks aan het bed staan. Maar voor de mensen die in de ziekenhuizen en verzorgingshuizen belast zijn met de geestelijke zorg, is het ook hard werken. Hun werk speelt zich meestal op de achtergrond af.
Rienke Dekker is verbonden als geestelijk verzorger aan CarintReggeland. Ze werkt in verzorgingshuizen in Rijssen, Enter en Almelo. Veel van haar werk moet ze nu doen per mail. "Ik krijg heel veel mails, van mensen die hun verhaal kwijt willen. Al die mails moeten beantwoord worden."
Vergaderen doet ze nu veel minder en alleen maar digitaal. "Maar de belangrijkste taak is nu ondersteunen, erbij zijn. Ja, dat is het allerbelangrijkste."
tekst gaat verder onder foto
Rienke Dekker, geestelijk verzorger CarintReggeland
Rienke Dekker, geestelijk verzorger CarintReggeland © eigen foto rtvoost

Veel behoefte aan aandacht

En dat is nu ook het moeilijkste. Want dichtbij de mensen komen, dat kan eigenlijk niet. "Er is bij de bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen heel veel behoefte aan aandacht, maar door de maatregelen van de regering mogen de mensen geen familie en andere geliefden meer ontvangen, en dat doet pijn. Dat is logisch."
Die maatregel geldt ook voor de geestelijk verzorgers. Maar in crisissituaties mogen ze er nog bij, bijvoorbeeld als de bewoner terminaal is. Veel contact gaat via beeldbellen. Dekker ziet wel een hele grote saamhorigheid onder de collega's.
Binnen CarintReggeland is een moreel beraad actief. Hier kunnen medewerkers die met een ethisch dilemma te kampen hebben met hun vragen terecht. Dekker: "Bijvoorbeeld als iemand in een terminale situatie verkeert, hoe ga ik daarmee om."

"Hartelijke groet van mij"

De groep die het allemaal maar moeilijk kan bevatten, zijn de mensen die lijden aan Alzheimer. Maar toch is het op die afdelingen niet allemaal kommer en kwel, zegt ze: "Zo was er een mevrouw die wat terug wilde doen voor alle mensen die kaartjes hadden gestuurd. Ze had zelf kaartjes gemaakt met grote letters erop: hartelijke groet van mij. Ja, die blik in die ogen, even die glimlach, daar doe je het voor."

Geestelijke zorg in het ZGT

Akke Fokje Stienstra werkt als geestelijk verzorger in het ZGT in Almelo en Hengelo. Daarnaast werkt ze voor Willem, hart voor levensvragen en voor het Roessingh. Haar werk is sinds de coronacrisis een stuk ingewikkelder geworden. "We moesten opnieuw het wiel uitvinden en dat geeft wel stress. Maar nu gaat het wel weer. Al blijft de anderhalve meter afstand wel moeilijk."
"Op corona-afdelingen moet je je helemaal inpakken, bril op, beschermende kleding aan. Dat maakt het contact anders. Maar ze herkennen me aan de ogen en als ze je dan herkennen lichten de ogen even op. Dat is mooi. Maar een arm om de schouder, dat kan beslist niet."
tekst gaat verder onder foto
Akke Fokje Stienstra, geestelijk verzorger ZGT
Akke Fokje Stienstra, geestelijk verzorger ZGT © eigen foto rtvoost

Geen woorden

Ook voor rituelen is weinig ruimte. Iemand de handen opleggen als zegen of troost, dat zit er niet in. "Maar soms merk je dat iemand wil bidden, en daar geen woorden voor heeft. Dan probeer ik woorden te vinden." Zelfs brandt ze een kaarsje, "om even rustig te worden en voor mijn familie en de patiënten."

In de overlevingsfase

Stienstra heeft veel respect voor de collega's op de afdelingen. "Ze doen het hartstikke goed. Maar soms kan het gebeuren dat je emotioneel wordt, bijvoorbeeld als de helikopter overvliegt. Het kan door van alles komen. Maar het lijkt alsof we die emoties nog niet toe mogen laten. We zitten nu nog in de overlevingsfase, ik denk dat we straks ook nog heel veel voor elkaar moeten zorgen."

Geestelijke zorg in Isala

Martijn Hermse is een van de geestelijk verzorgers in Isala, het ziekenhuis in Zwolle. "Het is hollen of stilstaan", zo omschrijft hij zijn werk en dat van zijn collega's. "Op het moment is het wat rustiger, maar dat kan zo veranderen."
De afdeling geestelijke verzorging werkt nauw samen met collega's van medisch maatschappelijk werk en medische psychologie. "Maar wij houden ons meer bezig met de geestelijke, de spirituele kant van de mens, met zingeving."
Hermse benadrukt dat geestelijke zorg er niet alleen is voor mensen met een religieuze achtergrond. "We hebben allemaal een geest, we zijn allemaal bezig met zingevingsvragen. De een haalt de zin uit de schoonheid van de natuur, een ander misschien uit geloof."
tekst gaat verder onder foto
Martijn Hermse, geestelijk verzorger Isala
Martijn Hermse, geestelijk verzorger Isala © eigen foto rtvoost

Actief luisteren

Hermse ziet luisteren als zijn eerste taak. "En niet alleen een luisterend oor bieden, dat kan iedereen. Maar inhaken op wat iemand zegt en dan daarmee verder gaan. Ik heb geen antwoorden, dat zeg ik ook altijd."
Hermse herinnert zich een afspraak met een patiënt. "Praten kostte hem veel moeite. Dus ben ik gewoon naast hem gaan zitten en we hebben samen gezwegen."
De populatie zieken is heel divers. "Of de ziekte een straf van God is? Die vraag ben ik nog niet tegengekomen in mijn gesprekken. Ieder mens heeft daar zijn of haar idee en gevoel bij."
Zondag 26 april een uitgebreid interview met Martijn Hermse in Hoogtij. Stienstra en Dekker waren in deze uitzending te beluisteren.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.