nieuws

Marte Röling heeft nog zoveel ideeën

Marte Röling in Kasteel het Nijenhuis
Marte Röling in Kasteel het Nijenhuis © RTV Oost
Zondag zie je het tweede deel van de ontmoeting van Inga Tjapkes met kunstenares Marte Röling. Ze bezoeken samen de expositie van Marte in Kasteel het Nijenhuis bij Heino. 
Ook de tweede dag dat ik kunstenares Marte Röling (1939) ontmoette was ik een tikje gespannen. Hoe maak je nu mooie televisie van iemand die al zovelen te woord stond? Maar Marte maakte het me makkelijk.
Ons eerste gesprek was geweldig. Ik tufte op een herfstige maandag naar het noorden en werd ontvangen in haar reusachtige atelier-boerderij in Uithuizen, diep in Groningen. Röling is een intrigerende vrouw met een intrigerend leven en oeuvre. Groot werk maken met grote machines, fijn schilderen met het kleinste penseel, het zit allemaal in haar bereik. Ze leeft met drie andere vrouwen in die prachtige oude boerderij. Met daaromheen een oase van groen en rust. De ‘meisjes' Adriënne, Alissa en Wanda, en plek zijn een erfenis van haar grote liefde en kunstenaar Henk Jurriaans. Zijn aanwezigheid is alom. Op een prettige manier hoor, maar wel heel duidelijk. Hoe kan het ook anders, Marte portretteerde Henk minstens 55 keer ultragroot in de jaren na zijn dood in 2005. Het is een imposant deel van haar oeuvre. Trouwens, rivaliteit is Marte vreemd. Zegt ze zelf. Altijd al. Ieder heeft zijn taak in het bedrijf Röling en partners ‘ik zou niet meer zonder hen kunnen’. Henk mist ze elke dag, ‘hij piepte er plotseling tussenuit, ik had altijd gedacht dat ik eerder dood zou gaan, in het holletje van zijn arm’.
Dat harde werken houdt haar gaande. ‘Ik heb nog zoveel te doen, zoveel ideeën.' Museumdirecteur Ralph Keuning van De Fundatie in Zwolle zoekt geregeld contact. Hij prijst Marte, haar visie en haar werk. ‘Ik wil een overzichtstentoonstelling van haar. Over een paar jaar. Dat is misschien niet eenvoudig met al haar beelden en ruimtelijk werk dat vast staat of hangt maar we vinden wel een weg.’ zegt Keuning. En Marte lacht, ‘het is zijn schuld dat ik nu zo gelukkig ben’. Ze lacht veel. Ergens geeft ze me een vertrouwd gevoel. Ze heeft niet stilgezeten, maar nu, na zes jaar is er eindelijk weer een grote expositie met nieuw werk. In Kasteel het Nijenhuis bij Heino. Dat nieuwe werk kwam ineens, als een golf. Omdat Ralph Keuning zo aandrong op een tentoonstelling. Marte schudde alle gedachten uit haar hoofd en begon. ‘Ik moet altijd eerst mijn kop leeg maken en dat lukte geweldig goed dit keer’. Het resultaat is een serie beschilderde foto’s en zogenoemde prikbeelden. ‘Ik heb beelden geschilderd die -nog- niet gemaakt kunnen worden…’ Het is werkelijk en onwerkelijk tegelijk. Droomwerk heet het dan ook.
Wat heel bijzonder aan deze expositie is, is dat Marte de Tuinzaal tijdelijk bezit met haar werk en de zalen in het kasteel door haar wijlen moeder Tonny Röling bezet worden. Tonny Röling schilderde haar hele leven maar besloot na een korte periode van succes in de jaren zestig onder de naam Martine Antonie dat publieke belangstelling haar niets bracht. Haar man en dochter waren al bekende schilders, zij wilde niet in dat rijtje. Nu dus wel, een serie ‘Chagall-achtige’ taferelen roemt Ralph Keuning de schilderijen. Ik moet toegeven, eenmaal met mijn neus bovenop de schilderijen zijn de kleuren prachtig. Marte was dol op haar moeder. Ze hield van boeken, mensen en reizen. Ze lacht: ‘Er zijn rangen en standen, zij in het kasteel, ik in het bijgebouw.’
En die tweede morgen dat ik haar ontmoette, was ik niet de enige die me verheugde. Ik spreek wel vaker af in het museum als het al geopend is en ik vind het heerlijk om mensen te zien reageren. Het is altijd een soort prettige schrikreactie. Alsof de kunstkijker geconfronteerd wordt met de ziel van het werk. En daar gaat altijd ongeloof aan vooraf. He, kunst én kunstenaar? Er kan dan van alles gebeuren. Men blijft op een bescheiden afstand en loopt door, of begint een praatje over vroegere gezamenlijke kennissen dat al snel te lang duurt, of geeft even snel een hand en compliment, of constateert alleen en staat blij te wezen. Ik vind het hoe dan ook prachtig. In de zaal van het Nijenhuis stond een regio-genoot van Marte. Ze was speciaal voor het werk van moeder Martine Antonie gekomen. Ze herkende Marte ogenblikkelijk, bekwam snel van de schrik en zei blij ‘Goedemorgen! Goh, ik moet echt even kijken... wat moest je vroeg op, helemaal oet Oethoezen.' Zij kwam er ook uit de buurt: ‘Ik ben een echte Groningse, ik heb het merkje in mijn oor’ met die mooie rollende Groningse rrrr.
Kijk, dat is een extra cadeautje, het zien van dit soort ontmoetingen.
Inga Tjapkes
Het 2e deel van de ontmoeting met Marte Röling zie je zondag 14 maart in OverUIT de Kunst bij TV Oost om 11.20, 12.20, 14.20, 16.20, 17.30, 18.30, 19.30, 20.30, 21.30, 22.30 en 23.30 uur. Het 1e deel kun je hier terugkijken
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via een WhatsApp-bericht: 06 - 57 03 33 33.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.