Gemeenten komen met lege handen terug uit Den Haag: nog geen extra geld voor gemeentefonds

Wethouder Breukelman van Hardenberg, die samen met collega-wethouders binnen en buiten Overijssel naar Den Haag was afgereisd, schetste voorafgaand aan het debat hoe hoog de nood voor veel gemeenten is. "Wij zijn nu bezig met de begroting van 2021 en er moet dus nú geld bij. We hebben niets aan een goed verhaal. Als de gemeenten niet meer kunnen investeren, raken we pas echt in een recessie."

Lees meer: Nederlandse gemeenten worstelen met tekorten: "'Den Haag' laat het afweten"

Maar bij 'een goed verhaal' leek het vanmiddag te blijven. Ollongren deed weliswaar de belofte om in september verder te praten over een tweede steunpakket aan gemeenten, maar voor de gemeenten was die belofte vlees noch vis. De gemeentelijke begrotingen moeten namelijk in september klaar én sluitend zijn. Als de minister niet alsnog snel met geld over de brug komt, is het in de ogen van gemeenten te laat.

Burgemeester Arco Hofland van Rijssen-Holten: "Veel gemeenten staan aan de vooravond van het nemen van grove beslissingen, om de begroting van 2021 maar rond te kunnen krijgen. En hoewel de zorgen om de gemeentelijke financiën nu eindelijk Kamerbreed zijn opgepakt, heeft het kabinet vanmiddag geen stap dichterbij gezet."

Want het steunpakket waar de minister over spreekt, lijkt nog steeds af te stevenen op slechts het opvangen van de 'reële kosten van de coronaperiode'. Maar de tekorten waar veel gemeenten zich doorheen moeten werken, gaan verder dan enkel en alleen het moeten overbruggen van de coronacrisis.

Veel gemeenten hadden ook vóór de coronacrisis al de grootste moeite om de begroting sluitend te krijgen. Het vorige kabinet heeft immers enorm bezuinigd op de bijdrage aan de gemeenten uit het fonds van het Rijk. Daarnaast zijn veel taken in het sociaal domein, zoals de Wmo, de Participatiewet en de Jeugdwet bij de gemeenten neergelegd. Met als gevolg: meer uitgaven, minder inkomsten.

Lees meer: Gemeenten met jeugdzorg in de maag: Twenterand proeftuin voor onderzoek

Gevolg van de tekorten is volgens de gemeenten dat er een verschraling van het voorzieningenaanbod komt, er sprake is van slecht onderhoud aan de buitenruimte en dat ze zich genoodzaakt zien een hogere ozb te treffen. En dus luiden ze de noodklok. Voorafgaand aan het debat boden de naar Den Haag afgereisde lokale politici een petitie aan, onder het motto #gemeenteninnood.

Voor SP-Kamerlid Ronald van Raak was de noodkreet van gemeenten duidelijk: "Straks gaat er een wethouder naar een huismoeder en die moet dan zeggen 'sorry, ik kan u geen schuldhulpverlening meer verlenen, uw dochter kan niet meer naar de bieb en uw moeder krijgt geen thuiszorg meer'. En dat terwijl het kabinet wel miljarden vrijmaakt om grote bedrijven als KLM te steunen. Ik kan dat niet meer uitleggen."

Maar de minister gaf vanmiddag aan te willen wachten op de resultaten van de ingestelde onderzoeken naar de gemeentelijke financiën, voordat ze toezeggingen gaat doen. Die volgen dit najaar. Hofland: "Dat is echt te laat. Ik zie het als winst dat ze toegaf dat haar toon van de afgelopen maanden toch wel erg zakelijk en denigrerend van aard was, en dat ze nu meer met ons meevoelt, maar dit blijven rituele dansen. Van het kabinet mogen we als gemeenten veel meer welwillendheid en creativiteit verwachten dan nu het geval is."