Nieuws

Snelwegontwerper Nic Zuurdeeg ontwierp de A1: "In Twente loopt de weg door een openluchtmuseum"

Hij vertelde waar de bomen kwamen, bepaalde hoe de op- en afritten eruit moesten zien en tekende de bochten in de A1 tussen Markelo en knooppunt Azelo. "We hebben hier een weg in het openluchtmuseum aangelegd", aldus Nic Zuurdeeg. De inmiddels gepensioneerde landschapsecoloog van de afdeling 'Wegen' bij Staatsbosbeheer kreeg als snelwegontwerper vrijwel alle Nederlandse snelwegen op zijn tekentafel. Vijftig jaar geleden ook de A1. 
"Het is echt een film, het landschap dat steeds wisselt als je er voorbij rijdt", zegt een nog altijd trotse Zuurdeeg. In 1968 kwam hij in dienst bij de afdeling van Staatsbosbeheer. "In die periode was door de regering aan Twente beloofd om binnen enkele jaren een autosnelweg te maken, omdat Twente ontsloten moest worden. Het was in die tijd een ramp om vanuit West-Nederland naar Oost-Nederland te komen. Bij Hoevelaken hield in feite de wereld op."

Over smalle binnenwegen

Al het verkeer ging destijds over de brug over de IJssel in het centrum van Deventer, door Bathmen, Holten en Rijssen. Het was er zo smal, dat vrachtwagenchauffeurs die elkaar wilden passeren geregeld hun spiegels moesten inklappen, anders konden ze met een spiegel minder verder rijden.
Tekst gaat verder onder de video
Oud-chauffeur Bennie Spanjer van Bolk Transport over zijn ritjes naar Amsterdam over de binnenwegen
Nic Zuurdeeg bepaalde in die tijd hoe de A1, en vooral alles eromheen, eruit kwam te zien. Van 'toefjes' bomen, zoals hij het zelf omschrijft, tot de kunstmatige aanleg van heuvels om het er mooier uit te laten zien. Voor lange lanen met bomen was de grond in Twente niet geschikt, want "te droog", dus bedacht hij andere manieren om de weg mooi in het landschap in te passen. Alles wat Zuurdeeg destijds tekende, werd ook uitgevoerd.
"De tekeningen waren nog niet droog, of ze werden al uitgevoerd", vertelt Zuurdeeg met enige trots. "Dat is nu wel anders. Alles moet tegenwoordig al in een vroeg stadium worden voorspeld. Iedere kubieke meter zand moet verantwoord worden. Laatst heb ik een opzichter nog gesproken en gevraagd of hij nog iets kon aanpassen, maar hij zei: nee Nic, die tijd is voorbij, die kans hebben we niet meer."

Weg verlegd voor zeldzame paddenstoelen

Trots is Zuurdeeg op het stuk snelweg waar ruim voor de aanleg veel om te doen was: het gedeelte bij de Borkeld, tussen Markelo en Rijssen. De snelweg was daar oorspronkelijk kaarsrecht ingetekend, dwars door een jeneverbessenveld. Ook vond professor Barkman er zeldzame paddenstoelen.
Tekst gaat verder onder de foto
De A1 kreeg een bocht bij De Borkeld
De A1 kreeg een bocht bij De Borkeld © RTV Oost
"Ik heb ze nooit gezien, het waren blijkbaar hele kleine paddenstoelen", zegt Zuurdeeg. "De tijd veranderde toen, Rijkswaterstaat moest zwichten voor de natuurbeschermers. Dus de weg moest verlegd worden. Ik kwam toen op het bureau van de ingenieur en die heb ik zien briesen. Maar professor Barkman kreeg het wel voor elkaar, de weg kreeg een bocht."

"Zwenk geeft de A1 schoonheid"

"Later kun je zeggen dat die zwenk in de weg de snelweg de huidige schoonheid heeft gegeven", vervolgt Zuurdeeg. Later kwam men ook tot de conclusie dat de wegen veel mooier zijn als ze langzaam heen en weer meanderen. Dat geeft minder vermoeidheid, minder kokerwerking."
De afrit die Zuurdeeg ontwierp bij Markelo is enkele jaren geleden in een radiodocumentaire van NPO Radio 1 uitgeroepen tot de mooiste afrit van de wereld. Zuurdeeg vindt de afrit zelf ook geslaagd. "Maar ik zeg niet dat dit het mooiste stukje is, want ieder landschap heeft zijn eigen charme. Ik kan ook in Zeeland stukken aanwijzen die heel mooi zijn ingepast. Maar toen ik terugkwam van het stuk van Markelo naar Azelo zei ik: jongens we zijn bezig een weg in een openluchtmuseum aan te leggen."

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.