Nieuws

Groene rijksmonumenten in Overijssel door aanhoudende droogte onder druk

Landgoed Twickel in Delden
Landgoed Twickel in Delden © RTV Oost / Kevin Drieze
Monumentale bomen, de buitenplaatsen van Natuurmonumenten, landgoed Twickel in Delden... Allemaal groene rijksmonumenten in Overijssel die lijden onder de droogte. En door die droogte komt de zorg voor dit groene erfgoed onder druk te staan. Dat schrijft de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed in een rapport.
Professionele organisaties voor monumentenbehoud (POM's) trokken het afgelopen jaar aan de bel bij de Inspectie. Zij zien als gevolg van de langdurige droogte schade ontstaan aan hun groene rijksmonumenten.

Gespannen voet

Dat maakt de opgave die zij hebben - het zorgen voor en onderhouden van hun erfgoed - bijzonder lastig, schrijft de Inspectie in haar rapport: 'In een aantal gevallen mocht men de groene monumenten niet extra bewateren vanwege een onttrekkingsverbod uit oppervlaktewateren [opgelegd door het waterschap, red.].'
'Een sproeiverbod staat op gespannen voet met de Erfgoedwet, die een instandhoudingsplicht kent voor rijksmonumenten. De botsende belangen leidden in één situatie zelfs tot een rechtszaak.'

Schade verschilt per regio

Die rechtszaak was voor de Inspectie aanleiding om gevolgen van droogte op groen erfgoed te onderzoeken. De conclusie? Alle POM's die de Inspectie voor het onderzoek sprak, blijken in meer of mindere mate schade te hebben door de aanhoudende droogte.
De droogte en de daarbij veroorzaakte schade verschilt per regio; in Overijssel en andere oostelijke provincies is de schade, net als in het zuiden, het grootst door een combinatie van een tekort aan oppervlaktewater en een structureel laag grondwaterpeil. In het westen van ons land is het grondwaterpeil op orde, maar is er een tekort aan oppervlaktewater.

Verschillende belangen

Daarnaast concludeert de Inspectie dat overheden ten tijde van droogte 'de cultuurhistorische waarden' niet altijd meenemen in de belangenafweging. Bijvoorbeeld een sproeiverbod dat wordt afgekondigd in een gebied waarin ook een of meer groene rijksmonumenten, zoals historische buitenplaatsen, gelegen zijn.
Tekst gaat verder onder foto
Landgoed Twickel in Delden is zo'n historische buitenplaats
Landgoed Twickel in Delden is zo'n historische buitenplaats © RTV Oost / Kevin Drieze
De Inspectie: 'Zowel op landelijk als op provinciaal niveau wordt het belang van groene monumenten niet altijd direct onderkend door beleidsmakers die zich met het klimaat en de verdeling van het schaarse water bezig houden. Op regionaal niveau is soms te weinig afstemming tussen monumenteneigenaren, provincies en waterschappen.'

'Met waterschappen in gesprek'

Minister van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zegt in een Kamerbrief met de waterschappen in gesprek te willen over de sproei- en onttrekkingsverboden. Ook wil ze kijken of de gevolgen van droogte voor het groene erfgoed opgenomen kan worden in de Erfgoedmonitor, dat feiten en cijfers over het Nederlands erfgoed publiceert.
'Bewustwording en kennisdeling zijn essentieel bij een goed beheer van groene monumenten, die vaak zo kenmerkend en bepalend zijn voor het landschap waarin wij leven', schrijft ze. 'Ik zal daarom de komende tijd met de (betrokken, red.) partijen in overleg gaan, om ons er samen voor in te zetten dat dit mooie erfgoed ook voor toekomstige generaties behouden blijft.'

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.